انیران

لغت نامه دهخدا

انیران. [ اَ ] ( اِ ) نام فرشته ایست که موکل بر عقد نکاح میباشد. ( برهان قاطع ) ( ناظم الاطباء ). در اوستا انغره رئوچه . در پهلوی و پارسی انیران ، جزو اول خود مرکب است از اَن علامت نفی و اغره به معنی پایان و حد و حصر و جزو دوم به معنی روشن است جمعاً یعنی روشنی بی پایان. انغزه رئوچه بارگاه جلال اهورمزدا یا عرش اعظم محسوب شده علاوه بر آن نام ایزدی است که نگهبانی روز سی ام بدو سپرده شده. ابوریحان در فهرست روزهای ایرانی این روز را «انیران » و در سغدی «نغر» و درخوارزمی «اونرغ » آورده و زرتشتیان امروز «انارام » گویند. دیگر انیران از اوستایی اَن ْ اَئیریا مرکب از اَن علامت نفی و جزو دوم به معنی آریایی و ایرانی جمعاً غیر آریایی ناایرانی ، در پهلوی انیران و در پارسی انیران و مخفف آن انیران بمعنی بیگانه و غیر ایرانی است. ( حاشیه برهان قاطع چ معین ). || روز سی ام از هر ماه شمسی. ( ناظم الاطباء ) ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ) :
انیران ز پیران شنیدم چنان
که می خورد باید به رطل گران.مسعودسعد.سفندار مذ ماه رفته تمام
بروزی که خوانی انیرانش نام
در این روز زردشت پاکیزه دین
درآمد سوی حد ایران زمین.زرتشت بهرام ( از آنندراج ) ( انجمن آرا ).سال در هفتصدوده از گه هجرت این شعر
گفته شد روز انیران ز مه فروردین.شرف الدین.

فرهنگ معین

( ~. ) (اِمر. ) ۱ - (اِ. ) نام فرشته ای در دین زردشتی . ۲ - نام روز سی ام از هر ماه خورشیدی .
( اَ ) (اِمر. ) غیر ایرانی .

فرهنگ عمید

۱. در آیین زردشتی، فرشتۀ موکل بر نکاح.
۲. روز سی ام از هر ماه خورشیدی: سفندارمذماه رفته تمام / به روزی که خوانی انیرانش نام در این روز زردشت پاکیزه دین / درآمد سوی حد ایران زمین (زراتشت بهرام: لغت نامه: انیران ).
۳. (اسم، صفت ) [پهلوی: anērān] غیر ایرانی.
۴. غیر ایران.

فرهنگ فارسی

نام ایزدیست در دین زردشتی مظهر جلال اهور مزدا وی موکل بروز سی ام هر ماه شمسی ( انیران روز ) است .
نام فرشتهای در آیین زرتشتی، فرشته موکل برنکاح، وروزسی ام ازهرماه خورشیدی، غیرایرانی، غیرایران
( اسم ) ۱ - ( اسم ) نام فرشتهای در دین زردشتی ۲ - روز سی ام هر ماه شمسی که بنام فرشت. مذکور است .

دانشنامه آزاد فارسی

اَنیران
(در اوستا: اَنْ اَیریَه، در پهلوی: اَنِران به معنای غیرآریایی ، غیرایرانی) صفتی که ایرانیان به غیرایرانی داده بودند. این واژه نخستین بار در سنگ نبشتۀ شاپور اول ساسانی، در کعبۀ زردشت، دیده شده است و در آن شاپور اول خود را شاه ایران و انیران می نامد. واژۀ انیران در خارج از ایران نیز به کار می رفت، زیرا در نامه ای که ارمنیان به مهر نرسه ، صدراعظم یزدگرد دوم ، نوشته اند، او را هزارپت ایران و انیران خوانده اند.