حکمت ذوقی به معنای نوعی از حکمت است که بر پایه تجربه و شهود درونی بنا شده و به طور خاص به احساسات و درک عمیق انسان از حقایق متعالی و معنوی اشاره دارد. این نوع حکمت، به ویژه در فلسفه سهروردی و مکتب اشراق مورد توجه قرار گرفته و به عنوان روشی برتر از حکمت بحثی و استدلالی شناخته می‌شود.
ویژگی‌های این نوع حکمت:
شهود و تجربه درونی: این حکمت بر مبنای تجربه‌های شخصی و شهودی استوار است، و به فرد این امکان را می‌دهد که از طریق تهذیب نفس و توجه به انوار معنوی، به درک عمیق‌تری از حقیقت نائل شود.
برتری بر حکمت بحثی: سهروردی این حکمت را از حکمت بحثی برتر می‌داند، زیرا حکمت بحثی به استدلال و تفکر عقلانی محدود می‌شود، در حالی که حکمت ذوقی به درک عمیق و شهودی از واقعیت‌های معنوی و الهی می‌پردازد.
ارتباط با نور و ظلمت: سهروردی حکمت اشراق (ذوقی) را مبتنی بر قاعده نور و ظلمت می‌داند. در این دیدگاه، نور نماد حقیقت و آگاهی است، در حالی که ظلمت نمایانگر جهل و نادانی است، حکمت ذوقی به فرد کمک می‌کند تا از ظلمت به نور برسد.
عشق به عنوان جوهر حکمت: عشق، به عنوان جوهر حکمت ذوقی، در آثار صوفیان و شاعران پارسی به وضوح دیده می‌شود. این عشق به معانی عمیق و عرفانی اشاره دارد و از طریق زبان عاشقانه و الفاظ خمری بیان می‌شود.
پیوند با فرهنگ ایرانی و اسلامی: این نوع حکمت، به ویژه در سنت‌های ایرانی و اسلامی، به عنوان یک مکتب فلسفی و عرفانی شناخته می‌شود که از طریق ارتباط با وحی و تجارب عرفانی شکل گرفته است.
