پاییز یا خزان، یکی از فصل‌های چهارگانه در مناطق معتدل است که در تاجیکستان به آن تیره‌ماه می‌گویند. این فصل در نیمکره شمالی با ماه‌های مهر، آبان و آذر مطابقت دارد و در برج‌های میزان، عقرب و قوس واقع می‌شود. از دیدگاه نجومی، پاییز در فاصله بین اعتدال پاییزی و انقلاب زمستانی قرار دارد. در تقویم هجری خورشیدی، این فصل از اول مهر شروع شده و تا آخر آذر ادامه می‌یابد. در تقویم میلادی، آغاز پاییز در نیمکره شمالی حدود ۲۳ سپتامبر (۱ مهر) و در نیمکره جنوبی حدود ۲۱ مارس (۱ فروردین) است. پایان این فصل در نیمکره شمالی ۲۱ دسامبر (۳۰ آذر) و در نیمکره جنوبی ۲۱ ژوئن (۳۱ خرداد) می‌باشد. پاییز با تغییرات طبیعی مشخصی همراه است: برگ‌ریزان درختان، کاهش قابل توجه دما نسبت به تابستان، کوتاه شدن روزها و طولانی‌تر شدن شب‌ها. در برخی مناطق جهان، این فصل با افزایش میزان بارندگی همراه است. واژه پاییز در زبان‌های مختلف ریشه‌های جالبی دارد. در انگلیسی، کلمه autumn از فرانسوی automne مشتق شده و از قرن ۱۶ میلادی رواج یافته است. آمریکایی‌ها واژه fall را نیز به کار می‌برند که احتمالاً کوتاه شده عبارت fall of the leaves است. در فرهنگ ایرانی، این فصل را در پارسی میانه پادیز می‌نامیدند که از واژه اوستایی Paitidaeza گرفته شده است. معنای اصلی آن گردآوری و جمع‌آوری است، زیرا پاییز آخرین فرصت برای جمع‌آوری محصول و ذخیره آذوقه پیش از رسیدن زمستان بوده است. ایرانیان باستان این فصل را با جشن مهرگان گرامی می‌داشتند که در روز مهر از ماه مهر برگزار می‌شد. این سنت نشان‌دهنده اهمیت پاییز در فرهنگ کهن ایران است.
