خیرُ الفاتحین یکی از نامها و صفات خداوند است که به معنای بهترین گشایندگان میباشد. این نام تنها یک بار در قرآن کریم در آیه ۸۹ سوره اعراف ذکر شده است: قَدِ افْتَرَینا عَلَى اللّهِ کذِباً إِنْ عُدْنا فِى مِلَّتِکمْ بَعْدَ إِذْ نَجَّانَا اللّهُ مِنْها وَما یکونُ لَنا أَنْ نَعُودَ فِیها إِلاّ أَنْ یشاءَ اللّهُ رَبُّنا وَسِعَ رَبّنا کلّ شىء عِلْماً عَلَى اللّهِ تَوَکلْنا رَبَّنا افْتَحْ بَینَنا وَ بَینَ قَومِنا بِالحَقّ وَ أَنْتَ خَیرُ الفاتِحینَ؛ اگر به آیین شما که خدا ما را از آن نجات داده است بازگردیم، به خدا دروغ بستهایم. بنابراین، بازگشت ما به آن آیین ممکن نیست مگر اینکه خدا بخواهد. علم او بر همه چیز احاطه دارد و ما بر خدا توکل کردهایم. پروردگارا! میان ما و قوممان به حق داوری کن، تو بهترین داورانی. در بحث درباره اسم فتّاح، معنای این اسم نیز روشن میشود. ابن عباس نقل کرده است که او معنای فتح را در آیه فوق نمیدانسته تا اینکه شنیده زنی به شوهرش میگوید: فاتحُک بالقاضى یعنی تو را به داوری پیش قاضی میطلبم. از اینجا فهمید که فتح در این موارد به معنای داوری و حکومت است، زیرا قاضی مشکل کار را حل میکند.
خیرالفاتحین
دانشنامه اسلامی
این اسم یک بار در سوره اعراف(7) آیه 89 آمده است:
رَبَّنَا افْتَحْ بَیْنَنَا وَبَیْنَ قَوْمِنَا بِالْحَقِّ وَأَنتَ خَیْرُ الْفَاتِحِینَ
پروردگارا، میان ما و قوم ما به حق داوری کن- یا: راهی بگشای- که تو بهترین داورانی- یا: راهگشایانی-.
از ابن عباس نقل شده که می گوید: من معنی فتح را در آیه فوق نمی دانستم، تا اینکه شنیدم زنی به شوهر خود می گفت افاتحک بالقاضی یعنی ترا به داوری پیش قاضی می طلبم، فهمیدم فتح در اینگونه موارد به معنی داوری و حکومت است، (زیرا قاضی مشکل کار طرفین دعوا را می گشاید).