واژهٔ تَصَعُّق مصدری از ریشهٔ «ص ع ق» است که در زبان و ادبیات عربی بهکار میرود. این واژه به حالت بیهوشی و از دست دادن حواس اشاره دارد که در اثر عامل ناگهانی و شدیدی مانند صدای مهیب، شوک بزرگ یا حادثهای هولانگیز به فرد دست میدهد. در این حالت، شخص برای مدت کوتاهی هوشیاری خود را از دست داده و توانایی درک محیط اطراف را نخواهد داشت.
در متون کهن لغت از جمله منتهی الارب و آنندراج نیز به این معنا اشاره شده و آن را مترادف با صَعْق دانستهاند. این مفهوم در کاربردهای ادبی و نیز متون دینی، گاه برای توصیف حالات روحی و جسمی ناشی از رویدادهای هولناک یا عظمت یک پدیده مانند صاعقه بهکار رفته است. از نظر ساختاری، تَصَعُّق بر وزن تَفَعُّل است که اغلب برای بیان حالت، تلاش برای کسب ویژگی یا تحمل چیزی بهکار میرود. بنابراین میتوان این واژه را بهصورت بیهوش گردیدن ناگهانی یا در حالت صعقه قرار گرفتن تعبیر کرد. این اصطلاح در فارسی بیشتر در متون ادبی، تاریخی و تفسیری دیده میشود و در گفتار عامیانه کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.