سیف السلطنه افشار

علی‌اکبر سردار، ملقب به سیف‌السلطنه، فرزند حسین وزیر نظام بود و نقش فعالی در رخدادهای مهم سیاسی ایران ایفا کرد. از جمله فعالیت‌های برجسته او، مشارکت در کودتای ۲۸ مرداد بود که در آن سیف‌السلطنه افشار به عنوان یکی از اعضای کلیدی نقش‌آفرینی کرد. اطلاعات دقیقی درباره تاریخ تولد وی در دست نیست، اما مشخص است که تحصیلات ابتدایی خود را در خراسان گذراند و سپس برای ادامه تحصیل به روسیه سفر کرد. در آنجا، در یکی از مدارس نظامی شهر پطروگراد آموزش دید. پس از فارغ‌التحصیلی، به ایران بازگشت و فعالیت خود را در قزاقخانه آغاز کرد و در مدت کوتاهی به مقام سرتیپ دوم و سپس میرپنج ارتقا یافت. بعدها احمدشاه قاجار او را با لقب سیف‌السلطنه مفتخر کرد.

در دوران وزارت جنگ رضاخان و تشکیل ارتش متحدالشکل، سیف‌السلطنه توانست عضویت شورای عالی نظام را کسب کند. اما با تغییرات ساختاری ارتش و یکسان‌سازی درجات، وی که انتظار مقام بالاتری داشت، تنها به درجه سرتیپی رسید. این موضوع باعث ایجاد اختلاف میان او و رضاخان شد و نهایتاً او در سال ۱۳۱۸ خورشیدی از نظام کناره‌گیری کرد.

در جریان کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ خورشیدی، سیف‌السلطنه افشار نقش چشمگیری ایفا کرد. خانه او محل برگزاری برخی از جلسات شرکت‌کنندگان کودتا بود. پس از سقوط دولت مصدق و انتصاب فضل‌الله زاهدی به نخست‌وزیری، سیف‌السلطنه به واسطه دوستی و همکاری نزدیک با زاهدی توانست حکومت استان گیلان را به دست گیرد. علاوه بر این، او چندین بار به مجلس سنا راه یافت. حضور وی به عنوان سناتور انتصابی از ناحیه تهران در دوره‌های دوم، سوم، چهارم و پنجم مجلس سنا ثبت شده است. سیف‌السلطنه تا پایان عمر خود در سال ۱۳۴۸ خورشیدی سناتور باقی ماند و در تهران درگذشت. او همچنین فردی ثروتمند و صاحب املاک گسترده‌ای در خراسان بود که او را در زمره مالکان برجسته این منطقه قرار می‌داد.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] علی اکبر سردار، معروف به سیف السلطنه فرزند حسین وزیر نظام بود. در ماجرای کودتای ۲۸ مرداد یکی از اعضای فعال شرکت در کودتا، سیف السلطنه افشار بود.
درباره تاریخ ولادت وی اطلاع دقیقی در دسترس نیست. علی اکبر افشار دوران تحصیل مقدماتی خود را در خراسان گذراند و سپس برای ادامه تحصیل به روسیه رفت و به تحصیل در یکی از مدارس نظامی این کشور در شهر پطروگارد پرداخت. وی پس از فارغ التحصیلی به ایران بازگشت و به خدمت در قزاقخانه پرداخت. علی اکبر افشار توانست در مدت کوتاهی به مقام سرتیپ دوم و سپس میرپنج در نظام کشور برسد و پس از آن احمدشاه قاجار به وی درجه سرداری داد و وی را ملقب به سیف السلطنه نمود. سیف السلطنه در زمان حضور رضاخان در وزارت جنگ در ارتش متحدالشکل وی حضور داشت و توانست عضو شورای عالی نظام بشود. بعد از کودتا رضاخان پهلوی، تمام دستجات ارتشی (ژاندارم، قزاق و وزارت جنگ) را یکنواخت کرد و درجات را نیز یکی کرد. سیف السلطنه به همین جهت به درجه سرتیپی رسید، در صورتی که بنابر سوابق وی باید به درجه بالاتری می رسید؛ به همین جهت کدورتی بین وی و رضاخان به وجود آمد و سیف السلطنه افشار پس از مدتی در سال ۱۳۱۸ه.ش از نظام کناره گیری نمود.
شرکت در کودتای ۲۸ مرداد
در سال ۱۳۳۲ه.ش در ایران کودتایی رخ داد که در آن بسیاری از نظامیان حضور داشتند و توانستند دولت مصدق را از کار برکنار نمایند و به جای وی فضل الله زاهدی توانست به حکومت و نخست وزیری برسد. در ماجرای کودتای ۲۸ مرداد یکی از اعضای فعال شرکت در کودتا، سیف السلطنه افشار بود و برخی جلسات اعضای شرکت کننده در کودتا در منزل وی تشکیل می شد. پس از شکل گیری کودتای ۲۸ مردادماه و سقوط دولت مصدق، و نخست وزیری فضل الله زاهدی در سال ۱۳۳۲ه.ش سیف السلطنه به خاطر رفاقت با سرلشکر زاهدی و همچنین حضور فعال در کودتایی که به سقوط مصدق انجامید، توانست به حکومت گیلان دست یابد. بعد از مدت کوتاهی نیز حکومت را عهده دار گردید. از دیگر فعالیت های سیاسی سیف السلطنه افشار در زمان رژیم پهلوی، حضور در مجلس سنا بود. وی در دوره دوم و سوم و چهارم و پنجم، به عنوان سناتور انتصابی از طرف ناحیه تهران، به مجلس سنا راه یافت. وی تا پایان عمر خود سناتور بود و در سال ۱۳۴۸ه.ش در شهر تهران از دنیا رفت. سیف السلطنه در خراسان دارای املاک بسیاری بود و از ثروتمندان و املاک داران بزرگ این منطقه به شمار می رفت.

جمله سازی با سیف السلطنه افشار

به دنبال مخالفت شاه با خواسته مصدق، او مصدق بى آن كه آيت الله كاشانى و ديگر مبارزان را آگاه كند در هفته آخر تير ماه 1331 استعفاى خود را تسليم شاه كرد و شاه بى درنگ فرمان نخست وزيرى قوام السلطنه را صادر كرد.

۲۵ مارس یوگسلاوی تحت فشار آلمان مجبور به امضای پیمان سه‌جانبه شد. دولت یوگسلاوی تحت حاکمیت نایب السلطنه پل با وجود مخالفت اولیه، برای پیوستن به این پیمان چهار شرط قرار داده بود که ظاهراً توسط آلمانی‌ها مورد موافقت واقع گردید

155- چهره حقيقى مصدق السلطنه، دكتر حسن آيت، ص 40.