موارد انفال

با پیروزی مسلمانان در غزوه بدر، موضوع چگونگی تقسیم غنایم به‌صورت یکی از مسائل مورد اختلاف میان سپاهیان اسلام درآمد. این اختلاف موجب شد تا گروهی از مسلمانان نزد پیامبر اکرم(ص) رفته و در این خصوص سؤال کنند. در پاسخ به این پرسش‌ها و برای رفع اختلافات پیش‌آمده، نخستین آیه از سوره انفال نازل گردید که می‌فرماید: «یَسْأَلُونَکَ عَنِ الْأَنْفَالِ قُلِ الْأَنْفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَصْلِحُوا ذَاتَ بَینِکُمْ». این آیه شریفه، قانون کلّی انفال را تشریع نمود و تکلیف مالکیت این اموال را مشخص کرد.

در مورد زمینه‌های دقیق این پرسش و اختلاف، دیدگاه‌های گوناگونی از سوی مورخان و مفسران نقل شده است. برخی از اقوال حاکی از آن است که پرسش آنان دربارهٔ اصل مشروعیت بهره‌برداری از غنایم جنگی یا مشخص کردن مالک اصلی این اموال بوده است. قول دیگری اشاره دارد که اختلاف بر سر شرکت دادن مهاجران و انصاری که در جنگ حاضر نبوده‌اند در سهمیه غنایم، به وجود آمد. همچنین نقل شده است که پیامبر(ص) به منظور تشویق جوانان، پاداش ویژه‌ای برای آنان در نظر گرفتند و این امر موجب اعتراض جنگجویان کهنسال شد که چرا آنان نیز در این پاداش‌ها شریک نیستند. نزول آیه در این شرایط، ضمن تعیین حکم شرعی انفال و تبیین جایگاه خدا و رسول در مالکیت این اموال، بر ضرورت تقوای الهی و اصلاح روابط میان مسلمانان تأکید نمود. این رخداد، نمونه‌ای از نقش وحی در تنظیم مناسبات اجتماعی و اقتصادی جامعه نوپای اسلامی و رفع اختلافات آنان به‌شمار می‌رود.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] وقتی میان مسلوانان بر سر تقسیم غنایم اختلاف پدید آمد آیه نخست سوره انفال نازل شد و قانون انفال را تشریع کرد.
پس از پیروزی مسلمانان در جنگ بدر میان آنان بر سر تقسیم غنایم اختلاف پدید آمد، ازاین رو از رسول خدا در این باره پرسیدند که آیه نخست سوره انفال نازل شد و قانون انفال را تشریع کرد:«یَسَلونَکَ عَنِ الاَنفالِ قُلِ الاَنفالُ لِلّهِ والرَّسولِ فَاتَّقُوا اللّهَ واَصلِحوا ذاتَ بَینِکُم». در مورد این که سؤال و اختلاف مسلمانان بر سر چه بوده اقوال متعددی نقل شده است؛ از جمله سؤال آنان در مورد مالکیت این اموال یا اصل حرمت یا حلیت غنایم، اختلاف در مورد شرکت دادن مهاجران و انصار غیر حاضر در جنگ در تقسیم غنایم و قرار دادن پاداشی از سوی پیامبر برای جوانان جهت تشویق آنان و اعتراض پیران به شریک بودن آنان در این پاداشها که در پی این سؤالها و اختلافات آیه فوق نازل شد و تکلیف را روشن کرد.
← نظرات گوناگونی مفسران
۱. ↑ جامع البیان، مج ۶، ج ۹، ص ۲۲۸.۲. ↑ مجمع البیان، ج ۴، ص ۷۹۶.۳. ↑ تفسیر قرطبی، ج ۷، ص ۲۲۹.۴. ↑ انفال/سوره۸، آیه۱.
مرکز دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «بر گرفته انفال».
...