برازجان

[ویکی فقه] بُرازجان، شهری (جمعیت طبق سرشماری ۱۳۷۰، ۸۴۱، ۷۵ تن)، در دهستان اِرم، بخش حومه (مرکزی)، در مرکز شهرستان دشتستان، استان بوشهر می باشد.
این شهر در ارتفاع ۱۳۰ متری، و در هفتاد کیلومتری شمال شهر بوشهر و نود کیلومتری جنوب شهر کازرون و ۲۴۱ کیلومتری مغرب شهر شیراز، در دشت وسیعی با شیب جنوب شرقی ـ شمال غربی بر سر راه اصلی شیراز به بوشهر واقع است.این شهر که در گویش محلی، برازگون نیز گفته می شود، در ۵۱ و ۱۳ طول شرقی و ۲۹ و ۱۶ عرض شمالی واقع شده است. برازجان در شمال شرقی بندر بوشهر و به فاصله ۷۲کیلومتری از آن و ارتفاع ۶۵ متری از سطح دریا قرار دارد. راه بوشهر به شیراز که مردم بومی به آن راه شاهی گویند، از برازجان می گذرد. کوهستان گیسکان که دنباله سلسله جبال زاگرس است و به صورت دیواره ممتدی به ارتفاع بیش از ۵۰۰، ۱متر در فاصله حدود ۱۰کیلومتری شرق برازجان کشیده شده، با شیب ملایمی به خاک نرمی منتهی می شود که شهر برازجان و زمینهای کشاورزی آن در آن جا واقع شده اند. از کوهستان گیسکان، جریانهای سیلابی فصلی پرشماری سرازیر می شود که مهم ترین آنها موسوم به دِره آردو، از قسمت جنوبی شهر می گذرد، اما سفره های آب زیرزمینی که به وسیله قنات و چاه مورد بهره برداری قرار می گیرد، منبع اصلی تأمین آب آشامیدنی و کشاورزی است. در سالهای اخیر تأمین قسمتی از آب آشامیدنی اهالی به وسیله خطوط لوله انتقال آب از شاپور کازرون صورت می گیرد. 
آب و هوا
هوای برازجان گرم و خشک است؛ دمای آن در زمستانها به حداقل ۳ تا ۵ و در تابستانها به حداکثر ۴۸ می رسد، همچنین حداکثر میزان بارندگی سالیانه این شهر از ۲۰۰ میلی متر تجاوز نمی کند. در ماههای تیر و مرداد بادهای گرم از سمت جنوب می وزد که با گرد و خاک همراه است، باد شمال و باد جنوب برازجان، حیرون خوانده می شود. آب مشروب اهالی از رود شاپور با لوله کشی از محل بوشکان تأمین می شود. در ۱۳۶۶ ش در شهر و حومه آن ۲۳۶ چاه نیمه عمیق و بیست چاه عمیق و دو رشته قنات وجود داشت. مسیل دره آرد (آردو) در مشرق شهر قرار گرفته است.
معیشت اصلی
معیشت اصلی و اولیه مردم برازجان کشاورزی است. اگر چه کشت گندم و خرما از مهم ترین فعالیتهای کشاورزی در منطقه است، مغرب شهر از نخلستان (با ۰۰۰، ۱۶ اصله نخل) پوشیده شده است. اما تقریباً تمامی انواع سبزیجات در آن جا کشت می شود که از آن میان تنباکو و کاهو دارای اهمیت خاصی است. همچنین کشت کنجد، گوجه فرنگی و سیب زمینی نیز از رونق برخوردار است. جز هسته اولیه ساکنان شهر که کشاورزان هستند، بقیه جمعیت را مهاجرانی تشکیل می دهند که در دو قرن اخیر در آن جا سکنی گزیده اند و زندگی اجتماعی آنان بر اساس نظام طایفه ای است. بنابر سرشماری عمومی آبان ۱۳۷۵ جمعیت این شهر ۱۹۰، ۷۹نفر بوده است. صنایع دستی آن قالیبافی است و قالی آن صادر می شود.بیشتر اهالی آن از عشایر آبادی نشین حیات داوودی و دشتی اند که به لهجه دشتستانی تکلم می کنند و پیرو مذهب شیعه اثنی عشری اند.برازجان بازار سرپوشیده و یازده مسجد دارد که مهم ترین آن ها مساجد سیدمحمد و جنت و دارالسّلام و دلگشاست.