تحریف مفهوم دعا

[ویکی فقه] دعا یکی از بهترین عبادت ها است، اما متاسفانه مفهوم حقیقی آن توسط افراد نادان یا مغرض مورد تحریف واقع شده است.
یکی از بهترین عبادات، دعا به درگاه خداوند است؛ دعا در حق خود، دوستان، گذشتگان، صاحبان حق، همه مسلمانان و حتی غیر مسلمانان مظلومی که در بند مستکبران دنیا هستند. قرآن مجید در سوره غافر می فرماید: (و قال ربکم ادعونی استجب لکم ان الذین یستکبرون عن عبادتی سیدخلون جهنم داخرین) پروردگار شما دستور داده است که دعا کنید و دعای شما را مستجاب خواهد کرد و در آخر می فرماید: کسانی که اهل دعا نباشند و به در خانه خدا نیایند طعمه آتش دوزخ می شوند. و در آیه دیگر می فرماید: (قل ما یعبوا بکم ربی لو لا دعاوکم) ای پیامبر! بگو اگر به سبب دعاهایتان نباشد خداوند به شما اعتنایی نمی کند. یعنی: لطف، توجه و عنایت خدا به شما به واسطه دعاهایی است که می کنید. رسول خدا (صلی الله علیه و اله وسلّم) می فرماید: «الا ادلکم علی سلاح ینجیکم عن عدوکم» آیا می خواهید به شما سلاح بسیار برنده و مؤثری که شما را از شر دشمنانتان نجات می دهد، «و یدر رزقکم» و روزی شما را وسیع می کند نشان دهم؟ «قالوا نعم» عرض کردند: چه چیزی بهتر از این. پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلّم) فرمودند: «قال تدعون باللیل و النهار» شب و روز دعا کنید. و سپس فرمودند: «فان سلاح المومن الدعاء». سلاح اهل ایمان دعاست. 
مفهوم حقیقی دعا
اما حقیقت و محتوای دعا از نظر اسلام چیست؟وقتی از کسانی که اهل تحریف اند و دعا را وسیله تنبلی قرار داده اند. سؤال می کنیم: چرا به دنبال فعالیت زندگی نمی روید؟ می گویند: دعا کرده ام ان شاءالله مشکلات حل می شود. سؤال می کنیم: چرا برای مبارزه با فساد فکری نمی کنید، فساد، جامعه را فراگرفته است؟ جواب می دهند: دعا می کنیم مشکلات حل شود. سؤال می کنیم: چرا در فلان اختلاف میانجی گری نمی کنید تا به صلح و آشتی و محبت تبدیل شود؟ می گویند: دعا کرده ایم خداوند خودش اصلاح کند. به این معنی که تلاش و کوشش را کنار بگذاریم و به دعا قناعت کنیم. در حالی که معنی دعا در جایی است که انسان تمام توان خود را برای کسب علم و دانش و روزی به کار می گیرد آن گاه دست به دعا برمی دارد و ازمنبع لایزال الهی کمک و نتیجه عالی برای کارش می طلبد. 
راه و روش دعا کردن
روش دعا کردن را پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله وسلّم) به ما آموخته است. در جنگ احزاب تمام دشمنان اسلام دست به دست هم دادند تا به پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلّم) حمله کنند. آیا پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلّم) در مسجد نشست و فقط دعا کرد؟ هرگز! اول دستور عجیب کندن خندق را به دور مدینه صادر کرد. با وسائل آن روز کندن خندق به دور یک شهر به طوری که دشمن توان عبور از آن را نداشته باشد، طاقت فرسا بود. مسلمانان شب و روز کار کردند و خندق را آماده نمودند. هنگامی که در مقابل صفوف دشمن قرار گرفتند و عمر بن عبدود شروع به رجزخوانی کرد و حرف های توهین آمیز به مسلمانان زد. پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلّم)، امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (علیه السّلام) را فراخواند، امامه بر سرش پیچید و شمشیر به دستش داد و روانه میدان کرد. سپس دست به دعا برداشته و فرمود: «خداوندا! علی را بر دشمنش پیروز کن». این معنی و روش دعا کردن است که پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلّم) به ما می آموزند به این صورت که تا آن جا که می توانند آرایش جنگی را ایجاد کرده و قوی ترین افسر سپاه را به میدان می فرستند، سپس دعا می کنند. به عنوان نمونه دیگر، در روایات اسلامی این گونه آمده است: کشاورز زمین را آماده کند، بذر را بیافشاند، آبیاری کند و آفات را دفع نماید، سپس دعا کند و بگوید: «اللهم اجعله حبا متراکبا» خدایا این زراعت من را پر برکت کن. عن ابی جعفر (علیه السّلام) قال: اذا اردت ان تزرع زرعا فخذ قبضة منالبذر بیدک ثم استقبل القبلة و قل «ا انتم تزرعونه ام نحن الزارعون» ثلاث مرات ثم قل: اللهماجعله حرثا مبارکا و ارزقنا فیه السلامة و التمام و اجعله حبا متراکبا و لا تحرمنی خیر ما ابتغیو لا تفتنی بما متعتنی بحق محمد و آله الطیبین الطاهرین ثم ابذر القبضة التی فی یدک انشاءالله. از این روایت و امثال آن درمی یابیم که چرا هر دعایی مستجاب نمی شود! زیرا دعا را جانشین تلاش و کوشش می کنیم؛ می خواهیم تلاش نکنیم و با دعا مشکل را حل کنیم. جوانی در نامه ای به ما نوشته بود: می خواهم ذکری به من یاد دهید که به وسیله آن، قلبم با صفا شود، مشکلات خانوادگی ام رفع گردد، روزی ام وسیع شود و مردم مرا دوست داشته باشند وغیره. در جواب گفتیم: این جوان عزیز تصور می کند همه چیز با ذکر، حل می شود در حالی که ما باید قبل از ذکر برای رفع مشکلات تلاش کنیم، آن وقت به سراغ ذکر برویم. «اول فکر و بعد ذکر».