اقدام پیش دستانه به معنای انجام دادن کاری قبل از وقوع اتفاقی یا قبل از اینکه طرف مقابل اقدامی انجام دهد، به منظور پیشگیری از مشکلات، کنترل شرایط یا کسب برتری است. این نوع اقدام با هدف جلوگیری از خطرات احتمالی، کاهش خسارات، یا بهره‌برداری از فرصت‌ها به صورت سریع و به موقع انجام می‌شود. در واقع، اقدام پیش دستانه یعنی فرد یا گروهی با پیش‌بینی وضعیت و شناخت تهدیدات یا نیازها، دست به عمل می‌زند تا از تأثیرات منفی احتمالی جلوگیری کند یا موقعیت خود را بهبود بخشد. برای مثال، اگر کسی قبل از اینکه مشکلی در کار پیش بیاید، راه‌حلی ارائه کند یا قبل از اینکه رقیبی فعالیتی انجام دهد، خود وارد عمل شود، گفته می‌شود که اقدام پیش دستانه انجام داده است.
