واژه‌ی یتم که ۲۳ بار در قرآن کریم به‌کار رفته است، در اصل به معنای فقدان و انفراد است. در مورد انسان، به کودکی یتیم گفته می‌شود که پدر خود را پیش از رسیدن به سن بلوغ از دست داده باشد. جالب آنکه این مفهوم در مورد دیگر حیوانات، برعکس است و به جانداری اطلاق می‌گردد که مادرش مرده باشد، همان‌طور که در کتاب‌های مجمع‌البیان و مفردات الفاظ القرآن بدان اشاره شده است. بنابراین، یتیم در انسان به‌معنای فقدان پدر و در غیرانسان به‌معنای فقدان مادر است.
در احکام اسلامی، توصیه‌ی اکید شده است که به مال یتیم نزدیک نشوید، مگر به بهترین طریق که منظور، رفتاری نیکو و همراه با حفظ منافع اوست. جمع این واژه در قرآن کریم به‌صورت یتامی آمده است. همچنین، عنوان یتیم تنها تا قبل از بلوغ و رسیدن به سن رشد بر فرد اطلاق می‌شود و پس از آن، دیگر به وی یتیم گفته نمی‌شود و مدیریت اموال به خودش بازمی‌گردد.
اسلام با قاطعیت، هرگونه تصرف ناروا در اموال یتیمان را حرام و از گناهان کبیره شمرده است. در آیات قرآن هشدار داده شده که کسانی که اموال یتیمان را به ستم می‌خورند، در حقیقت آتش می‌خورند و به زودی وارد آتش دوزخ خواهند شد. از این رو، حفظ حقوق یتیمان و حراست از اموال آنان از مسئولیت‌های مهم اخلاقی جامعه‌ی اسلامی تلقی می‌شود.