بهرام ایزد جنگ و نبرد در ایران باستان است و همکار میترا، ایزد پیمان، خورشید و نور و باروری به شمار میآید. در دوران پیش از هخامنشیان و همچنین در دورههای بعد، ایزدان و ایزدبانوان متعددی وجود داشتند که از جمله آنها میتوان به مهر، آناهیتا، بهرام و تیشتر اشاره کرد. این واژه به عنوان فرشته انتقامجوی ایزد مهر شناخته میشود. آنها در حالی که بر گردونهای سوار هستند که چهار اسب سفید با سمهای جلو زرین و سمهای عقب نقرهای دارند، به سوی زمین میتازند. آنها قصد دارند پیروان ناراستی را به شدت مجازات کنند و به پرهیزگاران پاداش دهند. به این ترتیب، کسانی که به پیمانهای خود وفادارند، با دارایی، تندرستی و فرزندان نیکو پاداش میگیرند، در حالی که کسانی که به پیمانهای خود پایبند نیستند، با بیماری، مرگ، تنگدستی، بدبختی و از دست دادن فرزندان مجازات میشوند. ایزدانی که در سنگنوشته آنتیوخوس ذکر شدهاند، دارای دو نام هستند و هر یک از این نامها از ارجمندی خاصی برخوردار است؛ به عنوان مثال زئوس-اهورامزدا، مهر-آپولو و بهرام-هرکول. کشور ارمنستان دین ایرانی داشت و علاوه بر اهورامزدا و آناهیتا، ایزد دیگری نیز مورد توجه مردم بود که بهرام نام داشت. او ایزد پاسدار ایرانشهر و خدای پیروزی و ایزد ملی آریاییها به شمار میرفت. در میان ایزدان اوستایی از شکوهمندی خاصی برخوردار است و خود را در اشکال مختلف به ستایشگرانش معرفی میکند. او اساس یشت را در ده شکل گوناگون مانند باد، گاو، اسب، شتر و غیره به زرتشت نشان میدهد یا در جنگی سخت مانند گرازی نر، ایزد مهر را همراهی میکند. نام این ایزد در سنگنوشته آنتیوخوس و همچنین در سکههای شاهان هند و سکایی ذکر شده است. در ارمنستان به عنوان یک خدای ملی شناخته میشد.
بهرام
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. [قدیمی] روز بیستم از هر ماه خورشیدی: ای روی تو به خوبی افزون ز مهر و ماه / بهرام روز بادۀ بهرام رنگ خواه (مسعودسعد: ۵۴۹ ).
۳. [قدیمی] در ایران باستان، فرشتۀ موکل بر مسافران.
فرهنگ فارسی
ستاره مریخ، نام روزبیستم ازهرماه خورشیدی
ابن مردانشاه موبد شهر نیشابور یکی از نقله و مترجمین کتب فارسی بعربی است.
فرهنگ اسم ها
اسم: بهرام (پسر) (فارسی، کردی) (تاریخی و کهن، طبیعت، کهکشانی) (تلفظ: bahrām) (فارسی: بَهرام) (انگلیسی: bahram)
معنی: پیروزمند، روز بیستم از هر ماه شمسی، نام دیگر سیاره مریخ، نام چند تن از پادشاهان ساسانی، در شاهنامه از پهلوانان ایرانی در زمان کیخسرو، به معنای «در هم شکننده مقاومت»، ( در گزارش پهلوی اوستا، varhrān، varhrām، vahrām ) به «پیروزگر» برگردانده شده، ( در نجوم ) مریخ، ( در گاه شماری ) روز بیستم از هر ماه شمسی در ایران، ( در قدیم ) در فرهنگ ایران قدیم فرشته ای موکل بر مسافران و روز بهرام است، ( در آیین زرتشتی ) پاسدار پیروزی و عهد و پیمان است، ( اَعلام ) ( در شاهنامه ) ) از پهلوانان ایرانی در زمان کیخسرو، فرزند گودرز برادر گیو است که به دست تژاو تورانی کشته شد، ) نام چند تن از شاهان ساسانی، بهرام اول [، میلادی] فرزند شاپور اول ساسانی و چهارمین پادشاه ساسانی، بهرام دوم [، میلادی] پنجمین پادشاه ساسانی فرزند بهرام اول، بهرام سوم [ میلادی] ششمین پادشاه ساسانی فرزند هرمز اول، بهرام چهارم [، میلادی] سیزدهمین پادشاه ساسانی مشهور به کرمانشاه، بهرام پنجم [، میلادی] مشهور به بهرام گور پانزدهمین پادشاه ساسانی، بهرام اول فرزند شاپور اول ساسانی و چهارمین پادشاه ساسانی، بهرام دوم پنجمین پادشاه ساسانی فرزند بهرام اول، بهرام سوم ششمین پادشاه ساسانی فرزند هرمز اول، بهرام چهارم سیزدهمین پادشاه ساسانی مشهور به کرمانشاه، بهرام پنجم مشهور به بهرام گور پانزدهمین پادشاه ساسانی، فتح و پیروزی، نام ستاره مریخ، نام روز بیستم از هر ماه شمسی در ایران قدیم، نام فرشته موکل بر مسافران و روز بهرام، نام چندتن از شخصیتهای شاهنامه از جمله نام یکی از فرزندان گودرز گشواد که در دربار کاووس پادشاه کیانی بود