واژه تراژدی (Tragedy) در زبان فارسی به معنای یک نوع نمایش یا داستان است که در آن وقایع غم‌انگیز و فاجعه‌آمیز به تصویر کشیده می‌شوند. این واژه ریشه در ادبیات یونان باستان دارد و به‌طور خاص به نوعی از نمایشنامه‌ها اشاره دارد که به بررسی موضوعات جدی و عمیق انسانی می‌پردازند.
معانی و ویژگی‌ها:
تعریف ادبی: تراژدی به نوعی از نمایشنامه یا داستان اطلاق می‌شود که در آن شخصیت‌ها با چالش‌ها و بحران‌های جدی مواجه می‌شوند و به نتیجه‌ای غم‌انگیز یا فاجعه‌آمیز می‌رسند. این نوع ادبیات به بررسی عواطف انسانی، اخلاق و مسائل اجتماعی می‌پردازد.
شخصیت‌های اصلی: در تراژدی، شخصیت‌های اصلی افرادی با ویژگی‌های برجسته و قابل توجه هستند که به دلیل نقص‌های شخصیتی، تصمیمات نادرست یا شرایط غیرقابل کنترل به سرنوشت‌های ناگوار دچار می‌شوند. این شخصیت‌ها معمولاً با مسائل اخلاقی و انسانی عمیق روبرو هستند.
عواطف و احساسات: تراژدی به‌طور خاص به بررسی عواطف انسانی مانند غم، اندوه، ناامیدی و فاجعه می‌پردازد. هدف از آن ایجاد احساس همدردی و تأمل در تماشاگران است.
تاریخچه: این واژه از زبان یونانی tragōidia به معنای آواز بز گرفته شده است. این نوع ادبیات در یونان باستان به‌ویژه در آثار نویسندگانی مانند اسخیلوس، سوفوکلس و یوریپیدس به اوج خود رسید.
در هنرهای دیگر: این مفهوم همچنین در دیگر هنرها مانند سینما، ادبیات و نقاشی نیز به کار می‌رود و به آثار هنری که موضوعات غم‌انگیز و فاجعه‌آمیز را بررسی می‌کنند، اطلاق می‌شود.
تراژدی. [ تْرا / ت ِ ژِ ] ( فرانسوی، اِ ) واقعه هلاکت و حادثه ای که آخرش مصیبت سخت است. ( فرهنگ نظام ). مأخوذ از «تراگوئیدیا »ی یونانی است، و آن اشعار حزن انگیزی است که بطور کلی اساس داستان آن بر افسانه ها، یا حوادث تاریخی قرار دارد. قهرمانان داستان های مذکور از اشخاص نامدار و مشهور انتخاب می شوند و حادثه مهمی ابداع می گردد که آن حادثه اعم از این که عشقی یا جنگی باشدغالباً دارای نتایج تأثرانگیز و دردناکی است و صحنه های داستان بنحوی طراحی می شود که انعکاس بدبختی ها ورنج های آن، روح خواننده را بشدت منقلب می سازد. داستانهای غم انگیز و غم انجام. تراژدی نخست بوسیله مردم یونان پس از حماسه سرائی و اشعار غنایی بوجود آمد، و بطور قطع می توان گفت که تراژدی در دوران جنگهای مدیک گسترش یافت و در قرن پنجم ق.م. عالیترین آثار آن بوجود آمد و سپس در قرن چهارم ق.م. دوره زوال و اضمحلال آن در یونان شروع شد.
اصولاً تراژدی از مراسم مذهبی دیونیسوس ( ذینوسس ) ناشی گشت، زیرا نیایش و پرستش خدا در این مذهب چنان بود که مطالب و شیوه های تازه و جالبی در اشعار غنائی وارد می شد که ازآن جمله است ستایش و تهییج احساسات و تناوب در ناله ها و آوازهای سرورانگیز. همچنین نیایش در این مذهب با بیان حالات عاطفی و بوسیله حرکات چهره و اندام انجام می گرفت. رجوع به اسخیلوس در همین لغت نامه شود. تراژدی روم عمر چندانی نداشت و در پایان قرن سوم ق.م. جلوه ای کرد و خاموش گشت. آنگاه در دوره رنسانس تراژدی در فرانسه و آلمان و ایتالیا و اسپانیا و انگلستان بار دیگر وارد میدان هنر گشت و آثار درخشانی پدید آمد.
(تِ ژِ ) [ فر. ] (اِ. )۱ - نمایش نامة غم انگیز. ۲ - فاجعه، مصیبت.
۱. (ادبی ) داستانی که در آن زنجیرۀ حوادث جبری، شخصیت اصلی یا همۀ شخصیت ها رابه سوی سرنوشتی ناگوار و فاجعه آمیز سوق می دهد.
۲. فاجعه، مصیبت، بدبختی.
نمایش غم انگیز، قصیده یانمایش اندوه آور، نمایش، واقعه جدی ازوقایع زندگانی که انسان رامتاثرو، اندوهگین کند
( اسم ) نوعی نوشته یا نمایش که موضوعی غم انگیزداردو غالبا بد بختیهاشکنجه های جسمی و روحی و خیانت را نشان میدهد.
تراژِدی (tragedy)
در تئاتر، تراژدی نمایشی با مضمون جدی است که در آن شخصیتی معمولاً با فاجعه ای روبه رو می شود که ثمرۀ ضعف های شخصی او و یا حاصل شرایطی است که از اختیارش بیرون است. از نظر تاریخی، نگرۀ کلاسیک تراژدی، به گونه ای که تراژدی نویسان یونانی ـ آیسخولوس، ائوریپیدس، و سوفوکلس، و سِنِکا، تراژدی نویس رومی، بیان کردند در سنت نمایشی غرب حاکم بوده است. تراژدی های شکسپیر، نمایش نامه نویس انگلیسی، و مُعاصرانش به این گرایش دارند که توان بالقوۀ تلف شده را مثلاً در قدرت یک شخص (مکبث، ۱۶۰۵ـ۱۶۰۶؛ شاه لیر، ۱۶۰۵ـ۱۶۰۶، یا در عشق (رومئو و ژولیت، ۱۵۹۴ـ۱۵۹۵؛ اُتللو، ۱۶۰۴ـ۱۶۰۵) درگیر سازند. در اواخر قرن ۱۹ و قرن ۲۰ این مفهوم را رد کرده اند، که شخصیت تراژیک باید فردی والامرتبه، و سرگذشت او به سبک منظوم فاخری نوشته شده باشد. این امر، از جهات مختلف، بازتابی از دگرگونی اجتماعی است. نمایش نامه های ایبسن، نویسنده نروژی، چگونگی نابود شدن زندگی طبقۀ متوسط را ترسیم می کنند، در حالی که یوجین اونیل، تنسی ویلیامز، و آرتور میلر، نمایش نویسان امریکایی، و جان آزبورن انگلیسی به ترسیم قهرمانان مرد و زن تراژیک راستین طبقۀ کارگر می پردازند. تئاتر حماسی برشت، نمایش نامه نویس آلمانی، که در آن اَعمال زشت صاحبان زر و زور، زندگی عوام بی گناه را به فساد و تباهی می کشند، بر بسیاری از این تراژدی های اعتراض پیشی می گیرد که دل مشغولی های آنان، هنر نمایش و نثر اکسپرسیونیسم اوایل قرن ۲۰ را انعکاس می بخشند.
تحول تراژدی کلاسیک. نگرۀ تراژدی یونان را ارسطو متحول کرد، اما این سبکِ سنکای رومی (که آثارش احتمالاً به قصد خواندن نوشته شده اند تا اجرا) بود که در تراژدی های الیزابتی مارلو و شکسپیر، دو نمایش نامه نویس انگلیسی، تأثیر گذاشت. تراژدی کلاسیک فرانسوی تحت نفوذِ آثار سنکا و تفسیرهای ارسطو تحول یافت، همان کسی که نظریۀ سه وحدت زمان، مکان و موضوع را پدید آورد و راسین، یکی از بزرگ ترین نمایندگانش، آن را رعایت می کرد. در آلمان، تراژدی های گوته و شیلر به ملودرام مبالغه آمیز انجامید (اشتورم اوند درانگ)، که جای تراژدی ناب را گرفت. منظور تراژدی همواره آن بود که تأثیری سودمند بر تماشاگران خود بگذارد. کاتارسیس کلاسیک (تجربۀ پالایش عاطفی تماشاگر هنگام تماشای تراژدی) جای خود را به مفهوم بیگانه سازی برشت سپرد که تماشاگر در آن به لحاظ فکری (برخلاف عاطفی) درگیر می شود. باور برشت آن بود که تماشاگر عاطفی آن چه را اتفاق می افتد به ناچار می پذیرد، در صورتی که باید خشمگین شوند و سالن تئاتر را با این فکر ترک کنند که جلوی وقوع دوبارۀ چنین مصیبت هایی را بگیرند. به رغم تقسیم بندی کلی تراژدی ها به کلاسیک (که به شخصیت های والا می پرداخت) و جدید (که به آدم های معمولی می پردازد)، ژانر (گونه)ای منطقی، ولی کمتر معروف، از تراژدی وجود داشته که به رویدادهای مُعاصر پرداخته است. حتی تئاتر الیزابتی نیز آثاری را برروی صحنه می آورد که از رویدادهای معاصر خود الهام گرفته بود. پیسکاتور، نمایش نامه نویس آلمانی، کشمکش های سیاسی موجود در آلمانِ بین جنگ های جهانی اول و دوم را به نمایش درآورد. بدین سان، این گونۀ نمایشی از نمایش صرفاً عاطفی به سوی عرصۀ تبلیغات و تهییج سیاسی مردم حرکت کرد.
[ویکی فقه] تراژدی یا غم نامه یا سوگ رنج نامه یا سوگ نامه یا سوگ نوشت، یکی از شکل های نمایش است که ریشه در مناسک مذهبی یونان باستان دارد.
تراژدی (terazedi)، نوعی نوشته یا نمایشی است که موضوعی غم انگیز دارد و غالباً بدبختی ها، شکنجه های جسمی و روحی و خیانت را نشان می دهد.
دیدگاه دهخدا
دهخدا آن را مأخوذ از واژۀ «تراگودیا»ی یونانی دانسته و می گوید: منظور از آن، اشعار حزن انگیزی است که به طور کلی اساس داستان آن بر افسانه ها یا حوادث تاریخی قرار دارد.
قهرمانان داستان های تراژدی
قهرمانان داستان های مذکور از اشخاص نام دار و مشهور انتخاب می شوند و حادثۀ مهمی ابداع می گردد که آن حادثه اعم از اینکه عشقی یا جنگی باشد، غالباً دارای نتایج تأثّرانگیز و دردناکی است و صحنه های داستان به نحوی طراحی می شود که انعکاس بدبختی ها و رنج های آن، روح خواننده را به شدت منقلب می سازد.
در کاردولان، این بیماری صدمات بسیاری به بار آورد و آخرین دونداین‌های کاردولان در بلندی‌های گوژپشته را از بین برد. آنگمار از این تراژدی بهره جست و موجوداتی اهریمنی به نام بارو-وایت‌ها را برای هجوم به این مناطق گسیل داشت. هابیت‌های شایر از سوی آنان آسیب دیدند اما نه به‌طور سنگین. طاعون قدرتش را از دست داد با این وجود، در این نقطه بسیاری از آرتداین‌ها سالم ماندند.
در سال ۱۶۳۸ به هلند رفت و ضمن تحصیل، مجموعه اشعارش را نیز منتشر کرد. وی در ۱۶۴۶ به استراسبورگ رفت و نمایشنامه‌نویسی را آغاز کرد و ۵ تراژدی نوشت. طی این سال‌ها بارها آثاری را از دیگر زبان‌های اروپایی به آلمانی ترجمه کرد. گریفیوس در سال ۱۶۶۴ در زادگاهش درگذشت.
کنش نزولی معمولاً در تراژدی‌ها و داستانهای کوتاه دیده می‌شود. کنش نزولی پس از اوج می‌آید و تأثیرات آن را نمایش میدهد و در نهایت به پایان‌بندی یا عاقبت داستان (که گاه فاجعه‌بار است) می‌انجامد. داستان پایان می‌یابد و مخاطب اتفاقی که در اوج داستان رخ داده و پیامدهای آن را درک می‌کند.
نام اُفِلیا برگرفته از نام شخصیتِ اُفِلیا است که دختر پولونیوس در تراژدی هملت اثر ویلیام شکسپیر است.
