خدر

خدر. [ خ َ دَ ] ( ع مص ) سست گردیدن عضو و بخواب رفتن آن. ( از منتهی الارب ). یقال: خدر العضو خدراً. ( منتهی الارب ). سست شدن اندامها و در خواب شدن. ( تاج المصادر بیهقی ) ( المصادر زوزنی ) ( از متن اللغة ) ( از معجم الوسیط ). || سست و گران شدن چشم از خاشاکی که در آن افتاده باشد. ( از منتهی الارب ). یقال: خدرت العین. ( از متن اللغة ) ( از معجم الوسیط ). || خشک کردن درخت. ( از دزی ج 1 ص 353 ). || کسل و کاهل گردیدن. ( از منتهی الارب ). منه: خدر جسمه او خدرت یده او رجله. ( از معجم الوسیط ). || پرده تاریکی برمکانی درافتادن اعم از جهت شب یا چیز دیگر. ( از معجم الوسیط ). || سخت شدن گرما و سرما. ( از منتهی الارب ). منه: خدر الحرو البرد. || بدان حد رسیدن گرما که باد نیز نوزد. ( از متن اللغة ).
خدر. [ خ َ دَ ] ( ع ص، اِ ) شب تاریک. ( منتهی الارب ) ( از متن اللغة ) ( از معجم الوسیط ). || سختی گرما و سرما. ( منتهی الارب ). || باران. ( منتهی الارب ) ( از متن اللغة ) ( از معجم الوسیط ). || ابر. ( از معجم الوسیط ). || ( اِمص ) سستی بینایی چشم یا گرانی چشم از چیزی که بدان افتد. ( منتهی الارب ) ( از متن اللغة ). || کاهلی. خواب رفتگی دست و یا سستی اندام. ( منتهی الارب ). الضعف و الفتور یصیب البدن و الاعضاء کما یصیب الشارب قبل السکر. ( از متن اللغة ). المی است که گویی که آن عضو خفته است. ( ذخیره خوارزمشاهی ). سستی اندام و باطل شدن حس لمس. شیخ گوید: آن بیماریست آلی که در حس لامسه ایجاد میشود و آنرا آفتی است یا از حیث بطلان یا از حیث نقصان. بدان که بیشتر از متأخران خدر را فقط بنقصان حس اختصاص می دهند و در بعض انواع خدر آدمی احساس می کند که در عضوی که مبتلا بخدر است، حرکتی مانند حرکت مورچه در آن احساس میشود، چنانچه در بحر الجواهر ذکر گردیده شده است. ( از کشاف اصطلاحات فنون ). احساس مورمور اندامی از اندامهای بدن: اذاحل فی الادهان النافقه من الخدر و استرخاء الاعضاء و الفالج... نفع من هذا العلل. ( ابن بیطار ). در فلسفه ٔعلوم احساس را خَدَر گویند و آن یا عمومی است یا موضعی و نتیجتی از یک حال نفسانی. ( از معجم الوسیط ).
خدر. [ خ ِ ] ( ع اِ ) پرده برای دختران درگوشه خانه. ( از منتهی الارب ). ج، اخدار، خدور، اَخادیر. ( از متن اللغة ) ( از معجم الوسیط ). || جایگاهی که زن در آن باشد. ( از متن اللغة ). || پرده. ( از مهذب الاسماء ) ( از متن اللغة ). اخص موالید را که از خِدر غیب و مجرا بصحرا آورد. ( از سنائی در مقدمه حدیقه ). || هر آنچه بدیدن نیاید از خانه و جز آن. ج، اخدار، خُدور، اَخادیر. ( منتهی الارب ) ( از متن اللغة ) ( از معجم الوسیط ). || چوب که بجامه درکشیده بر پالان شتر نصب کنند. ( منتهی الارب ). ج، اخدار، خدور، اخادیر. ( از متن اللغة ). || بیشه شیر. ( منتهی الارب ). ج، اخدار، خدور، اخادیر. ( از متن اللغة ) ( از معجم الوسیط ).