رباب

رباب. [ رَ ] ( ع اِ ) نام سازی است تاردار که نام دیگرش طنبور ( تنبور ) است. ( فرهنگ نظام ).آلت موسیقی که نواخته شود. ( از اقرب الموارد ). از آلات لهو صاحب اوتار که آنرا نوازند. ( از تاج العروس ) ( از متن اللغة ). سازی است که نواخته شود. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). نوعی از ساز. ( دهار ) ( از ناظم الاطباء ).نام سازی. ( شرفنامه منیری ). سازی معروف. ( انجمن آرا ) ( از غیاث اللغات ) ( از منتخب اللغات ) ( کشف اللغات ) ( از فرهنگ رشیدی ) ( از مؤید اللغات ). عربیست و پارسی آن ساز رَواده است و رباب معرب آن است. ( انجمن آرا ) ( از رشیدی ). در رساله معربات مسطور است که رباب معرب رَواده است و معنی رواده آواز حزین دارنده است چه رواد بمعنی آواز حزین است و «ه » برای نسبت، و در سراج نوشته که رباب بفتح مصری رباب بضم است. ( از غیاث اللغات ) ( از آنندراج ). یکی از آلات مهتزه است از ذوات الاوتار و شارشک همان است و آن مانند طنبوری بزرگ است با دسته کوتاه، و بجای تخته پوست بر روی آن کشیده میشود و چهار تار دارد. ( یادداشت مرحوم دهخدا ). طُبْن. کِران. کِنّارة. وَنَج. ( منتهی الارب )

رباب ( ـ۶۲ق)
بانوی برجستۀ مسلمان، دختر امرؤالقیس بن عدی بن اوس. در فضل و کمال و ادب سرآمد زنان عصر خود به شمار آمده است. همسر امام حسین (ع) و مادر سکینه، عبدالله رضیع و علی اصغر است. در واقعۀ عاشورا حضور داشته و پس از شهادت امام حسین (ع) با سایر بانوان به اسارت رفت و پس از بازگشت به مدینه از کثرت اندوه وفات یافت. اشعار او در رثای امام حسین (ع) در کتب تاریخ و مَقتل آمده است.
رباب (موسیقی). رَباب (موسیقی)
(یا: رُباب) از خانوادۀ سازهای زهی مضرابی. امروز فقط در مناطقی از بلوچستان و نیز سیستان رواج دارد. این ساز از یک کاسۀ طنینی دو قسمتی بلند و متصل به هم، دستۀ کوتاه، سرپنجه و تاج، تعدادی گوشی، تعدادی وتر، خرک، سیم گیر و حدود پنج دستان تشکیل شده است. رباب دو گروه وتر دارد. گروه اول شش وتر اصلی است که مضراب روی آن ها نواخته می شود. گروه دوم دوازده وتر فرعی (واخوان) است که روی آن ها مضراب نواخته نمی شود و با ارتعاش وترهای اصلی به صدا درمی آیند. قسمت تحتانی کاسۀ طنینی با پوست و قسمت فوقانی آن با صفحه ای چوبی پوشانده شده است. رباب با مضرابی از جنس شاخ، چوب یا نایلون نواخته می شود. در منطقۀ سرآوانِ بلوچستان، رباب از مهم ترین سازها در حلقۀ ذکر درویش های نقشبندیۀ صاحبان است؛ اما در شمال بلوچستان و نیز سیستان این ساز در مجالس عروسی، شادمانی و نیز محافل اُنس نواخته می شود. نوعی رباب نیز در سراوان بلوچستان وجوددارد که به پنج تار معروف است و ساختمان آن با رباب های معمول متفاوت است. جنس وترهای اصلی رباب، از زه یا سیم های نایلونی و جنس وترهای واخوان، سیم های فلزی است.