واژه گات در زبان فارسی به معنای گفتار یا آواز است و به اشعار و سرودهای مذهبی یا فلسفی زرتشتی اشاره دارد. این اصطلاح به متون مقدس زرتشتیان، به ویژه در اوستا، اشاره دارد که شامل آموزه‌ها و افکار زرتشت، پیامبر زرتشتیان، میباشد.
معانی و کاربردها:
متون زرتشتی: گاتها به عنوان بخش‌هایی از اوستا شناخته می‌شوند و شامل اشعار فلسفی و اخلاقی هستند که به تعالیم زرتشت و اصول دین زرتشتی پرداخته‌اند. این اشعار به زبان اوستایی نوشته شده‌اند و به عنوان مهم‌ترین و مقدسترین متون زرتشتی به شمار می‌آیند.
مفاهیم اخلاقی و فلسفی: گاتها به بررسی مفاهیم اخلاقی، اجتماعی و کیهانی می‌پردازند و اصولی چون راست‌گویی، نیکی، و مبارزه با دروغ و شر را ترویج می‌کنند. این متون به زرتشتیان کمک می‌کند تا در زندگی روزمره خود از این آموزه‌ها بهره‌برداری کنند.
نقش فرهنگی: گاتها نه تنها به عنوان متون مذهبی، بلکه به عنوان بخشی از فرهنگ و هویت زرتشتیان نیز اهمیت دارند و به حفظ زبان و ادبیات اوستایی کمک کرده‌اند.
در گاتهای زرتشت هیچ یادی از مهر نشده‌است اما یشت‌ها سرودهٔ پرستندگان مهر دانسته شده‌است و این همان سرودهایی است که نمونه‌هایی چند از آن که با اصول دین زرتشت تطبیق داده‌شده، در قسمت موسوم به اوستای نو تا امروز برای ما محفوظ مانده‌است. در بخش‌های جدیدتر اوستای نو او دیگر بزرگ‌ترین ایزدان به‌شمار نمی‌آید ولی صفات برجستهٔ او به‌طور مکرر ستایش شده‌است.
لوئیس هربرت گری عقیده دارد که کوروش دقیقاً پیرو آیین ایرانیان باستان قبل از گاتاهای زرتشت و بازماندهٔ آن در اوستای جدید بود و خدایانی که مورد تکریم کوروش بودند، با اهورامزدا، میترا، آذر و آناهیتا، قابل تطبیق هستند. وی معتقد است دین کوروش به آیین ارائه‌شده در اوستای جدید نزدیک بوده و دلیلی برای زرتشتی دانستن او وجود ندارد.
نخستین منبع برای مطالعهٔ زندگی زرتشت، گاتاها، سروده‌های خود او، است. گاتاها حاوی اطلاعاتی مانند نام‌های برخی از اعضای خانوادهٔ زرتشت، شرایط زندگی و چندی از رویدادهای زندگی‌اش است. اما مشخص نیست که این سروده‌ها، چه مدت از زندگی او را شامل می‌شود.
