دانشنامه عمومی
ابواب مربوط به حوادث پیش از قرن هشتم بر آثار قدما متکی است، اما در بخش های مربوط به حوادث عصر ابن کثیر از منابع معتبر به شمار می رود. صراحت لهجه و مهارت ابن کثیر در انتخاب و ذکر وقایع مهم و شکل موجز نقل آنها از امتیازات این کتاب است. آنچه اعتماد خواننده را بیشتر برمی انگیزد آن است که نویسنده این اثر بزرگ را به دستور یا خواهش کسی پدید نیاورده و از این رو هر چه را به نظرش درست می آمده نوشته است. این کتاب بویژه برای بررسی اوضاع شام در عصر ممالیک و روابط آن ها با ایلخانان مهم است. مقدمه کتاب مشتمل است بر داستان آفرینش با استناد به آیات قرآنی و احادیث نبوی و روایات اهل کتاب. فصولی نیز به تفسیر معانی لوح محفوظ و کرسی و هفت آسمان اختصاص یافته است. متن کتاب با تاریخ بنی اسرائیل آغاز شده و پس از ذکر انبیا و ملوک این قوم به ذکر داستان زندگی عیسی ( ع ) پرداخته است. همین مطالب است که به سبب تکیه بر منابع اهل کتاب یا اسرائیلیات مورد طعن بعضی واقع گشته هر چند بخش قصص الانبیاء و سیره نبوی به لحاظ اظهار نظرهای مؤلف و برخورد وی با اسرائیلیات قابل توجه است.
ذکر انساب و اخبار عرب پیش از اسلام تا ولادت پیامبر اسلام ماحصل اطلاعات و روایاتی است که در این باره در منابع متقدم آمده است و در مورد سیره پیامبر اسلام و معجزات ایشان با تفصیل بیشتری وارد شده است و در ادامه تاریخ خلفای نخست، اموی، عباسی، فاطمی، ایوبی و ممالیک را آورده است. در مجموع کتاب البدایة، تلخیصی از آثار گذشته به حساب می آید، بخشهایی با توجه به طبری و در ادامه با نگاه به آثار ابن جوزی و ابن اثیر نوشته شده است و در نهایت از تاریخ ابو شامه که حوادث را تا سال ۶۶۵ آورده استفاده کرده است. پس از آن از ذیل آن با عنوان المقتفی لتاریخ ابی شامه بهره برده است.
اهمیت کتاب البدایة مربوط به آخرین جلد آن یعنی تاریخ ممالیک و آخرین دوره های جنگ های صلیبی و یورش مغول و مدافعه سلاطین مملوک بویژه تراجم احوال و وفیات جمع کثیری از دانشمندان قرن هفتم و هشتم هجری است که اطلاعات ما دربارهٔ بعضی از آن ها مستند به همین کتاب است.
مؤلف در تکمیل البدایة کتابی با نام النهایة نگاشته که مشتمل بر نقل های مربوط به ملاحم و فتن و اخبار آینده و پایان جهان است.
