روان شناسی دین

دانشنامه عمومی

روان شناسی دین مشتمل است بر به کار بری متدهای روان شناختی و فریم ورک های تفسیری، بر مفاد گوناگون سنن دینی و همچنین برهم افراد مذهبی و هم غیر مذهبی. گستره فوق العاده متدها و فریم ورک ها می توانند به طور کمک کننده ای با توجه به تمایز کلاسیک میان رویکردهای مبتنی بر علوم طبیعی و مبتنی بر علوم انسانی خلاصه شوند. اولین دسته بوسیله روال های عینی ( objective ) ، کمّی، و ترجیحاً تجربی برای آزمودن فرضیه ها در رابطه با ارتباطات علّی میان موارد مطالعه آدمی پیش می رود. در تقابل، رویکرد مبتنی بر علوم انسانی، با هدف پی بردن به ارتباطات معنامند به جای علّی، در پدیده هایی که آدمی به دنبال فهم آن است، به دنیای بشری تجربیات با استفاده از متدهای کیفی، پدیدارشناختی، و تفسیری دست می یابد.
روان شناسان دین سه پروژه عمده را دنبال می کنند: ( ۱ ) شرح سیستماتیک بالاخص مفاد، رویکردها، تجربیات و حالات دینی؛ ( ۲ ) تبیین خاستگاه های دین، هم در تاریخ نوع بشر و هم در زندگی های فردی، با احتساب گوناگونی تاثیرات؛ و ( ۳ ) به نقش درآوردن عواقب رویکردها و کنش های دینی، هم برای فرد و هم برای جامعه در حالت کلان. روان شناسی دین ابتدا بعنوان رشته ای خود - هشیار در اوایل قرن ۱۹ میلادی سر برآورد، اما همه این سه وظیفه تاریخچه ای دارند که تا به قرن ها پیش از آن بازمی گردد.
روان شناسی دین یا همان روان شناسی مذهب از شاخه های تحقیقات علمی است که به بررسی دین می پردازد. این علم به بررسی وضعیتهای روانشناسانه در جامعه، وجدان گروهی و فردی که در ایجاد، توسعه، کارکرد و از بین رفتن یک دین مؤثر است می پردازد. همچنین محتوی ساختار و جهت گیری این پدیده ها و جایگاه و نقششان در خود دین و زندگی خارج از دین مورد علاقه این علم است. کار اصلی روان شناسی دین تعریف و توضیح جامعه شناسانه - روانشناسانه از پدیده های دینی است.
چالش روان شناسی دین اساساً سه قسم است: ( ۱ ) ارائه شرحی موشکافانه از موارد تحقیق، خواه محتوای دینی ( برای نمونه، رسوم آیینی سنت ) یا تجریبات، رویکردها و کنش های فردی مشترک باشند؛ ( ۲ ) بیان سر برآوردن چنین پدیده هایی با اصطلاحات روان شناختی، خواه در زندگی های فردی باشند؛ و ( ۳ ) روشن ساختن پیامد—آن طور که ویلیام جیمز می گوید ثمره— این پدیده ها، برای افراد، و جامعه در حالت کلان. این ثمره ها ممکن است هم مثبت و همچنین منفی باشند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] دین و روان شناسی با این که ممکن است چنین به نظر آید که دو قلمرو متفاوت و جدای از هم می باشند، ولی هم تاریخ طولانی مشترک با هم دارند و هم موضوعات و مسائلشان مشترک و واحداند. موضوع هر دوی آنها انسان بوده و هدف و غایت هر دو سلامت ، سعادت و فلاح و رستگاری انسان است (Van Leeowen، ۱۹۸۴). و هر دو برای رسیدن به این فلاح و رستگاری دستورالعمل صادر کرده و تجویزاتی را توصیه می کنند (Adams، ۱۹۷۶). تاریخ دین، مطمئناً به اندازه خود بشر قدمت دارد; در حالی که روان شناسی معاصر پدیده نسبتاً جدیدی است (Lundin، ۱۹۷۲). این نوشتار، ریشه های روان شناسی را در دین، و ظهور آن را به عنوان یک رشته اصلی مجزای از دین بررسی کرده و درباره رابطه مناسب بین این دو، یعنی روان شناسی و دین به ویژه دین اسلام، پیشنهادهایی را مطرح می کند.
روان شناسی به عنوان علم توصیفی (descriptive)، تجویزی(prescriptive) و تکنیکی (technical)برای معلوم کردن چگونگی شکل گیری روان شناسی معاصر آن طور که در طول سال ها ظهور یافته و هم چنین برای شناخت رابطه دین با روان شناسی، بهتر است روان شناسی را دارای سه کارکرد، یعنی کارکردهای توصیفی، تجویزی و تکنیکی بدانیم (Coe، ۱۹۶۱).
کارکرد توصیفی روانشناسی
جنبه توصیفی روان شناسی، عمل کردهای روان انسان را توضیح داده و تبیین می کند.توضیح پویایی روان، شناخت رابطه و تأثیر سه عامل ـ اراده، ژن و محیط ـ در رفتار، از جمله مثال های معدودی از وظایف روان شناسی توصیفی اند.
کارکرد تجویزی روانشناسی
جنبه تجویزی روان شناسی، شامل توصیه ها و دستورالعمل هایی است که غرض از آنها ایجاد تغییر در شخصیت و تأثیر در بهداشت روانی است. این دستورالعمل ها شامل پیشنهادها و راهنمایی هایی به منظور تحصیل بهداشت روان ، پیش گیری از بیماری ها و رهایی از اختلالات روانی می باشند.تحقیقات درباره چگونگی یک زندگی خوب و سالم، تمایز بین تفکر عقلانی و غیر عقلانی، چگونگی اداره مناسب و صحیح زندگی خانوادگی، روابط بین فردی مناسب و توصیه های خاص در مورد تربیت و آموزش کودک، مثال هایی از جنبه تجویزی روان شناسی هستند. همان طور که مشاهده می گردد در تمام این مثال ها یک امر مشترک وجود دارد و آن این که یا اشارتاً و یا مؤکداً تجویز می شود انسان برای کسب مطلوب ترین مرتبه از بهداشت روان چگونه (باید) باشد و چه کاری (باید) انجام دهد.
کارکرد تکنیکی روانشناسی
...

گزارش محتوای نامناسب