دانشنامه اسلامی
حدیث یاد شده، حدیثی مشهور است که شیعه و سنی آن را از رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله نقل کرده اند که فرمود: رُفِعَ القَلَمُ عَنْ ثَلاثَةٍ: عَنِ النائِمِ حَتّی یَسْتَیْقِظَ وَ عَنِ الَمجْنونِ حَتّی یُفیقَ وَ عَنِ الطِفلِ حَتّی یَحْتَلِمَ؛ قلم تکلیف از دوش سه گروه برداشته شده است: از خوابیده تا زمانی که بیدار شود، از دیوانه تا هشیار گردد و از کودک تا آنگاه که به سن بلوغ برسد.
مراد از حدیث رفع قلم در خوابیده، دیوانه و کودک
مراد این است که این سه دسته چنانچه قبل از رسیدن به حد تعیین شده، حرامی را مرتکب شوند یا واجبی را ترک کنند، گناهکار تلقی نگشته و کیفر نمی شوند.
