اسرائیلیه
دانشنامه اسلامی
اسرائیلیات، جمع اسرائیلیه و منسوب به اسرائیل، لقب یعقوب پیامبر ، جدّ اعلای یهودیان است. اسرائیل، ترکیبی از دو واژه «اسر» به معنای غلبه و «ایل» به معنای قدرت کامل است و در زبان عبری، به کسی که بر قدرت کامل، یعنی خداوند چیره شده گفته می شود.
← گمان یهود
مراوده زیاد یهودیان با مسلمانان در صدر اسلام ، گسترده تر بودن فرهنگ یهود در مقایسه با ملّتهای دیگر، عداوت بیش تر آنان با مسلمانان، کارآمدتر بودن حیله هایشان و نقش بیش تر یهود در گسترش این روایات، سبب شد جنبه یهودی و اسرائیلی بر دیگر جهات غالب، و بر همه آن ها واژه «اسرائیلیات» اطلاق شود. اسرائیلیات به این معنا از اصطلاحاتی است که در قرنهای متأخّر از عهد صحابه و تابعان بر این گونه مطالب نهاده شده است. آنچه در صدر اسلام و تا مدّتها بعد از عصر صحابه و تابعان در این باره رواج داشته، تعبیراتی از قبیل «گفته های اهل کتاب »، «نقل از کتب پیشینیان» و امثال آن بوده است.
← احادیث یهود و نصارا
قدیم ترین منبع موجود که اسرائیلیات را در معنای اصطلاحی آن به کار برده، از مسعودی (م. ۳۴۳ ق.) است که در آن افزون بر اطلاق اسرائیلیات بر روایات یهودی و مسیحی، به نمونه هایی از این روایات نیز اشاره کرده است. سپس شیخ مفید (م. ۴۱۲ ق.) این واژه را در همین معنا به کار برده است. در قرنهای بعد نیز برخی مؤلّفان، ضمن کاربرد این اصطلاح ، مباحثی را درباره اسرائیلیات در مباحث تفسیری و غیر تفسیری مطرح کرده اند که در این میان، مفسّران، بیشتر از دیگران به این موضوع پرداخته اند.
← تألیفات مستقلّ
...
