دانشنامه اسلامی
درباره امکان نسخ در ادیان و شرایع آسمانی، و بر فرض امکان ، وقوع نسخ احکام ادیان آسمانی بین دانشمندان اختلاف است.
دیدگاه های اهل ادیان درباره نسخ
۱. گروهی مانند نصارای متاخر و شمعونیه یهود می گویند نسخ به دلیل عقل و نقل، ممتنع است.۲. عده ای مانند فرقه عنانیه یهود و ابومسلم اصفهانی می گویند نسخ عقلا ممکن است؛ ولی واقع نشده است.۳. مسلمانان جملگی معتقدند نسخ شریعت منع عقلی ندارد و هر چیز که از نظر عقل ممنوع نباشد، جایز است.
دلایل امکان نسخ
۱. درباره نحوه استدلال بر این موضوع، امامیه و معتزله با اشاعره اختلاف دارند؛ امامیه و معتزله معتقدند احکام الهی تابع مصالحند و رفع حکم و تبدیل آن نیز ناشی از مصلحت و تابع آن است؛ بنابراین، نسخ جایز است.اشاعره نیز که احکام را تابع مصالح بندگان نمی دانند، می گویند: چیزی بر خداوند واجب نیست؛ هرچند از عبث و ظلم منزه است. پس، همان طور که اثبات حکمی به اراده او ممکن است، رفع حکمی نیز به اراده او ممکن است.۲. اگر نسخ عقلا جایز نباشد، نبوت حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلّم ثابت نمی شود و شرایع سابق باقی خواهند بود؛ درحالی که رسالت آن حضرت با ادله قطعی ثابت شده است؛ پس، نسخ امکان دارد و واقع هم شده است.۳. نسخ در شرع اسلام واقع شده است. آیاتی از قران ناسخ احکام پیش تر شده اند.
منکرین نسخ
...
