دانشنامه اسلامی
خاندان قتاده از نسل ابوعزیز قتادة بن ادریس بن مطاعن حسنی، ملقب به نابغه، و از طبقه چهارم اشراف حاکم بر مکه هستند. آل قتاده در حجاز به تدریج به تیره های گوناگون تقسیم شدند و به نام های مختلف شهرت یافتند. حکمرانی این خاندان با سال های پایانی خلافت عباسیان در عراق، دولت ایوبیان در مصر و شام، و دولت ممالیک همزمان بود.
قتاده، سرسلسله آل قتاده، در قریه عَلقمیه در ینْبُع از مادری که از اشراف هواشم (سادات حسنی حاکم بر مکه) بود، زاده شد. وی پس از همراه کردن خویشان خود، با تیره هایی از سادات حسنی حاکم بر ینبع مبارزه کرد و پس از اخراج آنان، بنی یحیی را نیز از وادی صفراء در مسافت ۵۱کیلومتری مدینه در راه بدر اخراج کرد و دیگران را فرمانبر خویش ساخت. او در سال ۵۹۷ق. با آگاهی از ظلم هواشم مکه بدان جا حمله کرد و با اخراج شریف مکثر بن عیسی، حاکم مکه، و کشتن فرزندش محمد، حکومت مکه را در دست گرفت. وی به رغم ناکامی در تصرف مدینه بر برخی از نواحی اطراف آن و نیز طائف، نجد و بعضی از نواحی یمن چیره شد. او سرانجام در ذی حجه سال ۶۱۷ق. در ۹۰ سالگی از دنیا رفت و به نقلی به دست فرزندش حسن کشته شد.
