معنی بهلول لودی

دانشنامه آزاد فارسی

بُهلول لودی (۸۵۵ـ۸۹۴ق)
(یا: بهلول سلطان و پادشاه) بنیاد گذار سلسلۀ لودیان در هند. پسر ملک کالا حکمران مُلْتان از افغانان لودی بود و پس از عمویش، اسلام خان، حاکم سَرهند شد. در جنگ با سپاهیان سلطان محمد لودی پیروز شد و از وی لقب خان خانانی گرفت و پس از درگذشت سلطان محمد (۸۴۷ق)، قدرت خود را از سَرهند و لاهور تا پانی پَتْ گسترش داد. او چندین بار در تصرف دهلی شکست خورد و در ۸۵۵ق نخستین سلطان افغانی دهلی بود که بر تخت، جلوس کرد. وی دامنۀ حکمروایی خود را گستراند و پس از تصرف جونْپور، به حاکمیت سلاطین شرقی آن جا خاتمه داد. عدالت، جنگجویی و دیگر خصوصیات اخلاقی پسندیدۀ او را ستوده اند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] بُهْلولِ لودی (د ۸۹۴ق/۱۴۸۹م)، سلطان دهلی و سرسلسلۀ لودیان در شبه قارۀ هند می باشد.
خاندان لودی از تیرۀ شاهوخیل از قبیلۀ غلزایی افغان بود. سابقۀ ارتباط این خاندان با دربار دهلی به دوران فیروزشاه تغلقی می رسد که گروهی از لودیان، و از جمله بهرام، نیای بهلول برای تجارت به هند رفت و آمد داشتند. این بهرام سپس به ملک مردان در مولتان پیوست و پسرش، سلطان شاه نیز که همراه امیرتیمور گورکانی به هند آمده بود، به خدمت خضرخان لودی (د ۸۲۴ق/۱۴۲۱م)، از امرای وابسته به تیمور که حکومت سرهند یافته بود، درآمد و به سرعت قدم در راه ترقی نهاد و حاکم سرهند شد. به کوشش وی در این منصب، برادرش ملک کالا (پدر بهلول) نیز حکومت دوراله را یافت. بهلول که وی را در کودکی بلّو یا ملّو می خواندند، هنوز خردسال بود که پدرش در جنگی با افغانان نیازی کشته شد و سرپرستی او را عمویش سلطان شاه که در این زمان ملقب به اسلام خان بود، برعهده گرفت. (ابوالفضل علامی بهرام را پدر بهلول دانسته است ).
رشد بهلول در حکومت
بهلول در دستگاه عمویش رشد کرد و به سبب درایت و کفایتش، اسلام خان به هنگام مرگ (۸۴۴ق/۱۴۴۰م) با آنکه پسران رشید داشت، بهلول را جانشین خودگردانید. برخی از نویسندگان بر آن اند که بهلول به روزگار اسلام خان به تجارت مشغول بود و داستانی در این باره آورده اند که به موجب آن وی از همین راه لیاقت خود را به سلطان محمد خضرشاهی، فرمانروای دهلی نمایاند و از سوی او حکومت و اقطاعات یافت. اینکه او وقتی، خود را دست پرودۀ سلطان خوانده بود، ممکن است اشاره به همین روزگار باشد.
توطئه بر ضد بهلول
به هر حال، پس از مرگ اسلام خان، پسر او قطب خان و ملک فیروز، عموی بهلول حکومت وی را نپذیرفت و نزد سلطان محمد رفتند و او را برضد بهلول برانگیختند. سلطان نیز سپاه فرستاد و به گزارش فرشته او را بشکست. بهلول به ناچار مدتی در اطراف سرهند به رایزنی و گردآوری مرد و مال روزگار گذراند تا قدرتی یافت. از آن سوی، عمویش همراه قطب خان از دهلی بیرون آمدند و به او پیوستند و بهلول توانست در ۸۴۰ق/۱۴۳۶م سرهند را تسخیر کند.
کسب دوباره قدرت
...