حُرّ عامِلی، محمّد بن حسن (جبل عامل ۱۰۳۳ـ مشهد ۱۱۰۴ق) معروف به صاحب وسایل، محدّث، فقیه، رجالی و ادیب و شاعر شیعی. نسبش به حر ریاحی، از شهدای کربلا، می رسد. از نوجوانی در زادگاهش به تحصیل علوم دینی و ادبی پرداخت و به مقام والایی دست یافت، آن گاه به عراق و سپس به ایران سفر کرد و در اصفهان با علامۀ مجلسی ملاقات داشت، و سرانجام در مشهد اقامت گزید و به تدریس و تألیف پرداخت و منصب شیخ الاسلامی و قضاوت به او سپرده شد. از آثار فراوانش: وسائل الشیعة؛ أمل الآمل؛ اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات؛ الأثنی عشریه فی رد الصوفیة؛ الایقاظ من الهجعة بالبرهان علی الرّجعة؛ الجواهر السَّنیه فی الاحادیث القدسیّة؛ دیوان شعر عربی. نیز ← وسائل الشیعه
دانشنامه اسلامی
[ویکی نور] محمد بن حسن بن علی بن محمد بن حسین معروف به شیخ حر عاملی محدث بزرگ و فقیه دانشمند، صاحب تألیفات ارزش مند و گران بها، شیخ الاسلام و زعیم شیعه در شب جمعه 8 رجب سال 1033ق در روستای مشغره در منطقه جبل عامل لبنان، در خانواده ای مذهبی، اهل علم و علاقه مند به خاندان رسول خدا(ص) به دنیا آمد. وی از نوادگان حر بن یزید ریاحی است؛ همان که با حسین بودن را بر دنیا و ما فیها ترجیح داد و حریت را با کردار خویش معنا کرد. خاندان شیخ، به خاندان آل حر معروفند که خاندانی بزرگ و اصیل و ریشه دار بوده اند و فقها و دانشمندان بزرگی را پرورش داده اند. پدر شیخ حر عاملی، شخصیتی فاضل، دانشمند، صالح، ادیب، فقیه، ثقه، حافظ و آگاه به فنون عربی و مورد مراجعه عموم مردم بوده است. عموی وی شیخ محمد بن علی بن محمد حر عاملی، صاحب کتاب الرحلة، حواشی و تعلیقات و فوائد و دیوان شعر بزرگی است. پسر عمویش حسن بن محمد بن علی، دانشمندی فاضل و ادیب بود و جدّش شیخ علی بن محمد حر عاملی، عالمی جلیل القدر و عابدی خوش اخلاق و اهل فضل و شعر و ادب بوده است. جد پدرش شیخ محمد بن حسین حُر عاملی نیز اهل علم و دانش و افضل عصر خود در شرعیات بود کما اینکه فرزندش شیخ محمد بن محمد، افضل عصر خود در عقلیات بود.
