دانشنامه اسلامی
از زادگاه و تاریخ دقیق تولد او اطلاعی در دست نیست. به نوشته ابن کثیر وی در حدود ۶۸۰ به دنیا آمد. در کودکی خواجه علاءالدین سیواسی او را به مصر برد. در مصر حُسام الدین لاجین (۶۹۶ـ ۶۹۸)، از ممالیک بحری، وی را خرید ازینرو به حُسامی شهرت یافت. در پی کشته شدن لاجین در ۶۹۸ در نبرد با مغولان، تنکز «خاصکیِ» سلطانِ مملوکی، الملک الناصر (۶۹۸ـ ۷۰۸)، شد و به ناصری شهرت یافت. خاصکی در نظام حکومتی ممالیک شبیه پیشخدمتِ خاصه در دوره قاجار در ایران بود.
سمت تنکز
صَفَدی تنکز را از مملوکانِ الملک الاَشرَف (از ممالیک بحری، ۶۸۹ـ۶۹۳) نیز شمرده است که در این صورت، چنانکه ابن حجر عسقَلانی گفته، وی می بایست ابتدا مملوکِ الاشرف و سپس لاجین بوده باشد. تنکز در دوره الملک الناصر ابتدا به فرماندهی «عَشْرَه»، از واحدهای نظامی ممالیک، منصوب شد. پس از آن، به نمایندگی از سلطان، به دمشق سفر کرد اما با بد گمانی و بد رفتاریِ آقوش الْاَفْرَم، نایب السلطنه دمشق (۶۹۸ـ۷۰۹)، مواجه شد و سلطان پس از آگاهی از این بد رفتاری، وعده حکومت دمشق را به تنکز داد. پیش از عملی شدن این وعده، وی یک سال از نایب السلطنه مصر، سیف الدین ارغون (ارغون کاملی)، راه و رسم حکومت و نیابت را فرا گرفت. آنگاه در ۷۱۲ با عنوان نایب السلطنه وارد دمشق شد (سال ۷۱۱) و قریب سه دهه با اقتدار تمام بر آن جا حکم راند.
اقدامی مهم
یکی از اقدامات مهم او در سالهای آغاز حکومت، فتح مَلَطیه در محرّم ۷۱۵ بود که تأثیر بسیاری در تثبیت جایگاه و قدرت و بالاگرفتن شهرت او برجای نهاد. این حمله در پاسخ به شکایت مردم آن شهر از بد رفتاریهای امیر چوپانِ جلایر صورت پذیرفت که به نیابت از سلطان محمد الجایتو در آن جا حکم می راند. تنکز در این جنگ، علاوه بر کشتار گسترده غیر مسلمانان، به مسلمانان هم آسیب بسیار رساند.و در پی آن فاتحانه به دمشق بازگشت و با بازگشت او ملطیه دوباره به دست امیر چوپان افتاد.
حکومت طولانی
...
