امکان خاص

لغت نامه دهخدا

امکان خاص. [ اِ ن ِ خاص ص ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) عبارت است از سلب ضرورت از دو طرف ( وجود و عدم ) مانند نویسنده بودن انسان که نویسندگی و عدم آن برای انسان ضروری نیست. ( از تعریفات جرجانی ).

فرهنگ فارسی

عبارت است از سلب ضرورت از دو طرف

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] امکان خاص آن است که از طرفین، هم از طرف سلب و هم از طرف ایجاب، ضرورت را سلب می کند. بنابراین وقتی می گوییم انسان دو سر ممکن است (به امکان خاص)، منظور آن است وجود انسان دو سر محال نیست؛ چنان که عدمش هم محال نمی باشد؛ ولی اگر بگوییم واجب الوجود ممکن است (به امکان خاص)، غلط است؛ زیرا واجب الوجود هرچند که وجودش محال نیست، ولی عدمش محال است.
واژه امکان در فلسفه، بدون هیچ قیدی، عبارت است از امکان ماهوی که به معنی سلب ضرورت وجود و عدم می باشد. با توجه به اینکه امکان در تقابل با "ضرورت" است (زیرا امکان از سلب ضرورت ساخته می شود)، می توان معانی مختلفی از امکان داشت؛ زیرا با نفی انواع مختلفی از "ضرورت"، معانی مختلفی از امکان به دست می آید. بنابراین بسته به اینکه واژه امکان در مقابل چه ضرورتی مطرح شود، معانی مختلفی از امکان خواهیم داشت.
ضرورت طرف مخالف
۱. ↑ . ر.ک:" امکان ماهوی".۲. ↑ شرح المنظومة، سبزواری، ملاهادی؛ تهران، ناب، ۱۳۶۹ش، ج۲، ص۲۵۶.۳. ↑ اسفار، شیرازی، صدرالدین؛ بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۹۸۱م، ج۱، ص۱۵۰.
...