مکری

لغت نامه دهخدا

مکری. [ م ُ را ] ( ع ص ) کرایه داده شده. ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ). و رجوع به اکراه شود.
مکری. [ م ُ ک َرْ ری ] ( ع ص ) شتر نرم آهسته رفتار. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ).
مکری. [ م ُ ] ( اِخ ) از طوایف آذربایجان ساکن شرق وشمال شرق مهاباد ساوجبلاغ. اهل تسنن و خانه نشین هستند. ( کرد و پیوستگی نژادی آن ص 66 و 123 ). ساکنان ساوجبلاغ غالباً از کردهای شهرنشین و زارع هستند و از طوایف مکری می باشند که زمستان را در دهات و تابستان را در ییلاق بسر می برند. ( جغرافیای سیاسی کیهان ص 176 ).

فرهنگ فارسی

شتر نرم آهسته رفتار .

دانشنامه آزاد فارسی

مُکْری
طایفۀ کُرد شافعی مذهب ایرانی، از طوایف بزرگ و قدیمی ناحیۀ ساوج بلاغ مکری (مهاباد و سردشت) در آذربایجان غربی و سقز، مرکب از تیره های مختلف. هریک تیره های این طایفه بعدها به طایفه ای بزرگ و حتی یک ایل تبدیل شدند. در بعضی از کتاب ها و مراجع، طوایف مامش و پیران و منگور و اتحادیۀ بلباس را از طوایف مکری نوشته اند. گروهی از مکری ها در سقز سکونت دارند. مکری ها به استثنای چند دستۀ کوچک منفرد مرزی، به کل یکجانشین شده اند. این مردم خود را از نسل مردی به نام فقیه احمد داریشمانه ای، نیای بابان ها و میر اودلی ها، می دانند. سیف الدین مکری، جد حکام این طایفه، در زمان آق قویونلوها، گروه هایی از بابان ها را گرد خود جمع آورد و ناحیۀ دریاس را از تصرف طایفۀ چابلقو خارج کرد و پس از آن، نواحی اختاجی و ایلتمور و سلدوس را نیز اشغال کرد و با اتباع خود در آن نواحی مستقر شد. فرزندش صارم کُرد از مخالفان نامدار شاه اسماعیل بود. ساروعلی بیگ مکری پس از مدتی به خدمت سلطان سلیم درآمد. امیره بیگم مکری در اواخر دوران شاه طهماسب به دولت صفویه مایل شد، اما در ۹۹۱ق همراه تعدادی دیگر از امیران کرد دوباره به دولت عثمانی پیوست. مکری ها پس از پیروزی های شاه عباس بر قوای عثمانی، دوباره به خدمت دولت صفوی درآمدند. اما در سال های سلطنت شاه عباس و شاه صفی بارها به مراغه و تبریز و اطراف این شهرها حمله آوردند و هر دفعه با خشونت بیشتری مجازات شدند. گروهی از مکریان در زمان نادرشاه به کابل انتقال یافتند. اعقاب آنان هنوز در افغانستان سکونت دارند. بعضی از بزرگان مکری نظیر خسروخان و ابراهیم خان و محمودخان، از ارکان دولت زندیه بودند. محمدخان مکری سفیر جعفرخان زند در دربار کاترین دوم بود. مکریان در ۱۲۰۸ق علیه دولت آقا محمد خان قاجار شوریدند، اما فتحعلی خان قاجار ـ شاه بعدی ـ آن ها را سرکوب کرد. اعیان مکری پس از این به خدمت دولت قاجاریه درآمدند. عزیزخان مکری سردار کل، فرزند محمد سلطان ( ـ۱۲۸۷ق) از رجال بزرگ سیاسی و نظامی دورۀ محمدشاه و ناصرالدین شاه قاجار بود. مکریان در تشکیل جمهوری خودمختار مهاباد در ۱۳۲۴ش نقش مؤثری داشتند.