نهضت آزادی ایران. در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۴۰ش گروهی از رهبران نهضت مقاومت ملی سابق، از جمله مهدی بازرگان ، آیت الله سید محمود طالقانی و یدالله سحابی ، جمعیت نهضت آزادی ایران را تأسیس کردند. مرامنامۀ نهضت آزادی در چهار اصل : اسلام ، ایران ، تبعیت از قانون اساسی و طرف داری از مصدق خلاصه می شد. نهضت آزادی ایران در اوایل دهۀ ۱۳۴۰ش در جبهۀ ملی دوم و سوم عضویت داشت . با ممنوعیت فعالیت نهضت ، مبارزات آن به صورت مخفی به ویژه در خارج از کشور ادامه یافت و گروهی فعالان نهضت در اروپا و امریکا ازجمله علی شریعتی ، ابراهیم یزدی و مصطفی چمران ، نهضت آزادی ایران را در خارج از کشور تأسیس کردند. نهضت آزادی خارج از کشور به منظور تدارک مبارزۀ مسلحانه با رژیم به تشکیل سازمان مخصوص اتحاد و عمل (سماع ) مبادرت ورزید و گروهی از اعضای خود را برای آموزش نظامی به مصر فرستاد. فعالان نهضت آزادی در خارج از کشور، همچنین در تشکیل اتحادیۀ انجمن های اسلامی دانشجویان در اروپا و انجمن اسلامی دانشجویان در امریکا نقش عمده ای داشتند. در ۱۳۴۴ش چند تن از اعضای جوان نهضت ازجمله محمد حنیف نژاد، بدیع زادگان، و سعید محسن پایه اصلی سازمان مجاهدین خلق ایران را بنیاد گذاردند. در آستانۀ پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه ۱۳۵۷، مهندس مهدی بازرگان، دبیر کل نهضت آزادی ، با حکم امام خمینی (ره) مأمور تشکیل دولت موقت شد و برخی از سران نهضت ، عهده دار مناصب اصلی در دولت شدند. در آبان ۱۳۵۸ش مهندس بازرگان از نخست وزیری کناره گرفت و از ۱۳۶۱ش، فعالیت های سیاسی آن محدود شد.
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] نهضت آزادی ایران. نهضت آزادی ایران، یک حزب سیاسی ایرانی است که در سال ۱۳۴۰ پس از ایجاد اختلاف بین اعضای شورای مرکزی جبهه ملی ایران و با تایید و حمایت محمد مصدق، تاسیس شد با فروپاشی جبهۀ ملی اول در اواخر دهۀ ۱۳۳۰ ه . ش برخی از افراد این گروه، «نهضت مقاومت ملی» را تشکیل دادند. امّا چون تحرک لازم در آنان وجود نداشت، جناح مذهبی از آن جدا شده و در سال ۱۳۴۰ ه . ش نهضت آزادی در ایران را تشکیل دادند. بنیانگذاران بنیانگذاران نهضت آزادی آیت الله طالقانی مهندس مهدی بازرگان و دکتر یدالله سحابی بودند. در اساسنامۀ نهضت آزادی آمده بود: اولاً مسلمانیم و دین را از سیاست جدا نمی دانیم؛ ثانیاً ایرانی و ثالثاً تابع قانون اساسی و رابعاً مصدقی هستیم. حضور آیت الله طالقانی و دکتر سحابی و مهندس بازرگان سبب شده بوده که بسیاری از جوانان مذهبیِ دانشگاهی و غیردانشگاهی به سوی این گروه روی بیاورند. امّا فعّالیّت این گروه با دستگیری بنیانگذاران آن در سال های ۱۳۴۲ و ۱۳۴۳ و سرانجام محاکمه و زندانی شدن آن ها در سال ۱۳۴۴ ه . ش متوقف شد. جدید حیات نهضت آزادی در سال ۱۳۵۶ ه . ش با روی کار آمدن «جیمی کارتر» در آمریکا و اعلام «فضای باز سیاسی» در ایران و همزمان با آغاز شتاب انقلاب اسلامی، نهضت آزای تجدید حیات کرده، طرفداری خود را از قانون اساسی مشروطه و اعلامیۀ جهانی حقوق بشر اعلام کرد.بازرگان راهی پاریس شد تا امام خمینی (رحمة الله علیه) را متقاعد کند که دست از شعار سرنگونی رژیم سلطتنی در ایران بردارد و اجرای قانون اساسی مشروطه را هدف مبارزۀ خود قرار دهد، امّا با مخالفت امام (رحمة الله علیه) مواجه شد و پذیرفت که نهضت را همراهی کند. نهضت آزادی پس از انقلاب ...
