یکشنبه

لغت نامه دهخدا

یکشنبه. [ ی َ/ ی ِ شَم ْ ب َ / ب ِ ] ( اِ مرکب ) نام روز دویم از ایام هفته. ( ناظم الاطباء ). ترجمه یوم الاحد است. ( آنندراج ). احد. ( منتهی الارب ). یکشنبد. روز دوم از روزهای هفته و آن پس از شنبه و پیش از دوشنبه است:
اگر توانی یکشنبه را صبوحی کن
کجا صبوحی نیکو بود به یکشنبد.منوچهری.یکشنبه است و دارد نسبت به آفتاب
بر روی آفتاب به من ده شراب ناب.مسعودسعد.روز یکشنبه آن چراغ جهان
زیر زر شد چو آفتاب نهان.نظامی.- یکشنبه بزرگ؛ عید فصح. ( یادداشت مؤلف ): روز فصح ترسایان و مسلمانان، و آن روز یکشنبه بزرگ باشد از آنجا بیرون آیند به صحن کنیسه. ( مجمل التواریخ والقصص ). و رجوع به فصح شود.
- یکشنبه نو؛ نخستین یکشنبه روزه گشادن است پس از روزه بزرگ ترسایان که هفت هفته دارند. آغاز روزه از دوشنبه کنند و آخرش روزشنبه باشد و این یکشنبه روزه بگشایند و اندر این یکشنبه آلتها و افزارها و جامه ها نو کنند و بجکها و معاملتها از وی بشمرند. رجوع به التفهیم صص 248-250 شود.
|| ( اصطلاح نجوم ) در علم احکام نجوم رب آن شمس است. و آن متعلق به آفتاب است. ( یادداشت مؤلف ).
یکشنبه. [ ی ِ شَم ْ ب َ / ب ِ ] ( اِخ ) مرکز بلوک کیاکلا از توابع ساری و اشرف است. ( یادداشت مؤلف ).

فرهنگ معین

( ~. شَ بِ ) [ فا - عبر. ] (اِمر. ) روز دوم از ایام هفته.

فرهنگ عمید

دومین روز هفته، روز بعد از شنبه.

فرهنگ فارسی

(اسم ) روز دوم از ایام هفته روز پس از شنبه و پیش از دوشنبه.

دانشنامه عمومی

یِکشَنبِه یک روز بین شنبه و دوشنبه است، ایزد مهر نگهبان این روز در فرهنگ ایران است. نام این روز در میان سغدیان و مانوی ها از به هم پیوستن دو واژه Mir و jmnw ساخته شده است. بخش نخست نام سغدی ایزد پیمان یا مهر است و بخش دوم همان واژه روز در زبان فارسی است؛ بنابراین نام یکشنبه در ایران باستان Mir jmnw و برگردان این نام به فارسی، مهر روز است.
دومین روز هفته در گاه شماری خورشیدی و آخرین و هفتمین روز هفته در گاه شماری میلادی است. در کشورهای اروپایی و آمریکایی این روز تعطیل رسمی هفتگی است. برای بیشتر مسیحیان، یکشنبه به عنوان روز عبادت و استراحت است و به عنوان روز خداوند و روز رستاخیز مسیح در نظر گرفته شده است. در اسرائیل، ایالات متحده، کانادا، چین، ژاپن و فیلیپین و همچنین در آمریکای جنوبی، یکشنبه اولین روز هفته است.
در ایران باستان هفته وجود نداشته است و گاهشماری نزد ایرانیان بر پایهٔ روزهای ماه بوده است. به این ترتیب که هر روز به ایزدی منسوب بوده و نامی داشته است. نمونه را روزِ نخستِ هر ماه، به نامِ هورمزد ( هرمز )، روزِ دوم به نامِ وهومن ( هومن یا بهمن )، یا روز شانزدهم به نامِ ایزدبانو آناهیتا نامیده شده بود و هر روز که نامش با نام ماه یکسان بود به نیایش و جشن مختص می شد. مفهومِ هفته از تمدن های همسایه، به ویژه، میان رودان در فرهنگ ایرانی شده و پس از اسلام صورت امروزی گرفته است.
یکشنبه (فیلم ۱۹۹۷). یک شنبه ( انگلیسی: Sunday ) فیلمی است که در سال ۱۹۹۷ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به دیوید سوشی، جرید هاریس، لیسا هارو و جو گریفاسی اشاره کرد.
یکشنبه (فیلم ۲۰۰۸). «یک شنبه» ( انگلیسی: Sunday ) فیلمی به کارگردانی روهیت شتی است که در سال ۲۰۰۸ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به اجی دیوگن و عرفان خان اشاره کرد.

دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] یِکشَنْبِه، دومین روز هفته در گاهشماری هجری شمسی و آخرین روز هفته در گاهشماری میلادی است. یکشنبه پس از شنبه و پیش از دوشنبه قرار دارد. یکشنبه در کشورهای غربی و بیشتر کشورهای جهان، روز تعطیل است. برای یکشنبه، اعمال و ذکرهایی در مکتب اهل بیت علیهم السلام، توصیه شده است.
یکشنبه، عبارتی دو بخشی از یک و شنبه است. شنبه یا شنبد و شنبذ یا همان شامپت و شانپت در ایران باستان یا شبات در زبان عبری که معرب آن سبت است، روز هفتم هفته مسیحیان به شمار می رود و در فرهنگ اسلامی، روز دوم هفته و پس از شنبه قرار دارد. برای همین با شماره یک نام گذاری شده است.
این روز در عربی «یوم الأحد»، در انگلیسی «Sunday» خوانده می شود. همچنین در گاهشماری آریایی، شبنه «مهرشید» نام داشته است.
[ویکی اهل البیت] دومین روز از ایام هفته
امام صادق علیه السلام به جمعی گذشت که داشتند حجامت می کردند، فرمود: چه بر شما چه می شد اگر حجامت خود را تا شب یکشنبه پس می انداختند که برای رفع درد مؤثرتر بود.
در حدیثی دیگری آمده که امام صادق علیه السلام به یکی از دوستانش فرمود: فلانی، چرا بیرون نرفتی؟ عرض کرد قربانت امروز یکشنبه است. فرمود: چه عیبی دارد؟ عرض کرد: از پیغمبر صلی الله علیه و آله روایت شده از روز یکشنبه حذر کنید که دمی چون دم شمشیر برنده دارد، فرمود: دروغ گفتند! دروغ گفتند! رسول خدا صلی الله علیه و آله این را نفرموده زیرا احد یکی از نامهای خداست.