[ویکی فقه] سوگند شوهر بر ترک آمیزش با همسر دائمی خود را ایلاء گویند.
ایلاء بر سوگند شوهر بر ترک آمیزش با همسر دائمی خود برای همیشه یا بیشتر از چهار ماه به قصد اضرار به او، اطلاق می شود و در فقه بابی مستقل است؛ هر چند از آن در باب های نکاح، یمین و کفّارات نیز به مناسبت سخن رفته است.
معنای لغوی ایلاء
واژه ایلاء از ریشه «ا ـ ل ـ ی» به معنای سوگند یاد کردن به طور مطلق یا سوگندی است که اقتضای مسامحه و کوتاهی درباره کار مورد سوگند داشته باشد.
معنای اصطلاحی ایلاء
و در اصطلاح فقه سوگند زوج بر ترک آمیزش با همسر دائمی است که با وی مباشرت کرده باشد، به طور مطلق یا مقید به زمانی بیش از ۴ ماه.
[ویکی فقه] ایلا (قرآن). سوگند مرد بر ترک همیشگی آمیزش، با همسر دائمی خویش یا ترک آن، به مدت بیش از چهار ماه را ایلا گویند.
ایلاء، در لغت به معنای سوگند و در اصطلاح فقهی، سوگند مرد بر ترک همیشگی آمیزش، با همسر دائمی خویش یا ترک آن، به مدت بیش از چهار ماه به قصد ضربه زدن به او است. واژه مورد استفاده، «یؤلون» است.
سنت زشت جاهلی
در دوران جاهلیت زن هیچ گونه ارزش و مقامی در جامعه عرب نداشت و به همین جهت برای جدایی از او یا تحت فشار قرار دادن زن، طرق زشتی وجود داشت که یکی از آنها" ایلاء" - به معنی سوگند خوردن بر ترک عمل زناشویی- بود، به این ترتیب که هر زمان مردی از همسر خود متنفر می شد، سوگند یاد می کرد که با او همبستر نگردد و با این راه غیر انسانی همسر خود را در تنگنای شدیدی قرار می داد، نه او را رسما طلاق می داد تا آزادانه شوهر انتخاب کند، و نه بعد از این سوگند حاضر می شد آشتی کرده و با همسر خود زندگی مطلوبی داشته باشد البته خود مردان غالبا تحت فشار قرار نمی گرفتند، چون همسران متعددی داشتند. آیات مورد بحث با این سنت غلط مبارزه کرده و طریق گشودن این سوگند را بیان می کند.
احکام ایلا
۱. تحقق ایلا _ سوگند بر ترک آمیزش با همسر دائمی_ و انعقاد آن تا مدت چهار ماه:«للذین یؤلون من نسائهم تربص اربعة اشهر....» «برای کسانی که به ترک همخوابگی با زنان خود سوگند می خورند (ایلاء) چهار ماه انتظار (و مهلت) است....» ۲. سوگند بر ترک آمیزش جنسی در بیش از چهار ماه، شرط تحقق ایلا و احکام خاص آن:«للذین یؤلون من نسائهم تربص اربعة اشهر....» «برای کسانی که به ترک همخوابگی با زنان خود سوگند می خورند (ایلاء) چهار ماه انتظار (و مهلت) است....» (از این که خداوند می فرماید: ایلا کننده می تواند چهارماه منتظر بماند، روشن می شود که ایلا و احکام آن، در صورتی است که سوگند بر ترک آمیزش یا برای همیشه یا برای مدتی بیش از چهار ماه باشد.) ۳. حرمت ترک آمیزش جنسی بیش از چهار ماه، بر مرد ایلاکننده:«للذین یؤلون من نسائهم تربص اربعة اشهر فان فاءو فان الله غفور رحیم.» «برای کسانی که به ترک همخوابگی با زنان خود سوگند می خورند (ایلاء) چهار ماه انتظار (و مهلت) است پس اگر (به آشتی) بازآمدند خداوند آمرزنده مهربان است.» ۴. حق نداشتن زن از مرد، برای درخواست آمیزش جنسی پس از ایلا تا چهارماه:«للذین یؤلون من نسائهم تربص اربعة اشهر.... «برای کسانی که به ترک همخوابگی با زنان خود سوگند می خورند (ایلاء) چهار ماه انتظار (و مهلت) است....» ۵. جواز شکستن سوگند در ایلا پیش از گذشتن چهار ماه و بعد از آن:«للذین یؤلون من نسائهم تربص اربعة اشهر فان فاءو فان الله غفور رحیم.» «برای کسانی که به ترک همخوابگی با زنان خود سوگند می خورند (ایلاء) چهار ماه انتظار (و مهلت) است پس اگر (به آشتی) بازآمدند خداوند آمرزنده مهربان است.» («لام» در «للذین» مفید جواز شکستن سوگند و آمیزش پس از چهار ماه و پیش از تمام شدن چهار ماه است.) ۶. وجوب آمیزش جنسی یا طلاق بر ایلاکننده، پس از گذشت چهار ماه:«للذین یؤلون من نسائهم تربص اربعة اشهر... وان عزموا الطلـق فان الله سمیع علیم.» «برای کسانی که به ترک همخوابگی با زنان خود سوگند می خورند (ایلاء) چهار ماه انتظار (و مهلت) است... و اگر آهنگ طلاق کردند در حقیقت خدا شنوای داناست.» (از این که «تربص» تا چهار ماه است، روشن می شود که پس از آن، شخص به یکی از دو کار مذکور ملزم است.) ۷. عدم تحقق ایلا در ازدواج موقت:«للذین یؤلون من نسائهم تربص اربعة اشهر... وان عزموا الطلـق فان الله سمیع علیم.» «برای کسانی که به ترک همخوابگی با زنان خود سوگند می خورند (ایلاء) چهار ماه انتظار (و مهلت) است... و اگر آهنگ طلاق کردند در حقیقت خدا شنوای داناست.» (با توجه به جمله «و ان عزموا الطلاق» و با توجه به مهلت حرمت تا چهار ماه، روشن می شود که حکم ایلا، مخصوص عقد دائم است، بدین سبب ایلا در ازدواج موقت نیست.)
