بازار

لغت نامه دهخدا

بازار. ( اِ ) در پهلوی واچار ( در هوجستان واچار = سوق الاهواز. رجوع شود به خوزستان ) در پارسی باستان آباکاری مرکب از: آبا در سانسکریت سبها . بمعنی محل اجتماع و جزو دوم مصدر کاری ، بمعنی چریدن ( دارمستتر، تتبعات ایرانی ج 2 ص 129، 131 ). گیلکی واچار . ( نیز: بازار . م ) فریزندی ویرنی بازار . نطنزی واچار ( 1 ص 290 ). سمنانی وازهار . سنگسری وزر . سرخه ای ، لاسگردی و شهمیرزادی بازار . ( 2 ص 188 ).استی بزر . ( استی 114 )؛ محل خرید و فروش کالا و خوراک و پوشاک. لغت فرانسه بازار از پرتقالی گرفته شده و پرتقالیان نیز از ایرانیان گرفته اند. ( نداب 3: 3-4 فرامرزی ) و رک : دایرة المعارف فرانسه. ( از حاشیه برهان قاطع چ معین ج 1 ص 218 ) . اعراب در آن تصرف کرده الف را به «یا» بدل کرده بیزار گفته و بیازره بر آن جمع بسته اند. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). و رجوع به شعوری ج 1 ورق 161 شود. دورسته از دکان های بسیار در برابر یکدیگر که غالباً سقفی آن دو رسته را بیکدیگر می پیوندد. میدان داد و ستد.کوی سوداگران. مغازه. دکان. دکه.: بازار صحافها. بازار بزازها. بازار کفاشها. بازار خیاطها. بازار سراجها و غیره. بازار عطرفروشان ؛ لَطِمَه. ( منتهی الارب ).ج ، لطایم. سوق. ( دهار ) ( ترجمان القرآن ). ج ، اسواق. قَسیمة. ( منتهی الارب ). تیم. رجوع به دزی ج 1 ص 48 شود.
در قاموس کتاب مقدس آمده : ( انجیل لوقا 7: 32 ) بازار: معروف است و در آنجا هر گونه متاع بفروش میرودو گاهی کوچه های درازی ترتیب داده در طرفینش دکانها میساختند چنانکه حال نیز معمول است و گاهی این لفظ دلالت بر محل وسیعی مینماید که در میان شهر قرار داده خریدار و فروشنده در آنجا جمع میشدند و متاعهای خود را بفروش میرساندند و بتدریج احکام و مباحثات و مسائل مشکله فلسفیه و سیاسیه را در آنجا گفتگو مینمودند. ( کتاب اعمال رسولان 16:19 و 17:17 ). و اهالی دهات وقضات و صاحب منصبان در آنجا فراهم میشدند لذا فرمایش مسیح در انجیل مرقس 12:38 میفرماید که ایشان سلام رادر بازارها دوست میدارند صحیح میباشد و اطفال و اشخاص بیکاره نیز در آنجا جمع می شدند و چون خداوند ما مسیح خواست که فریسیان را توبیخ و سرزنش نماید چون که اعمال عجیبه در میان ایشان بجا آورده و با وجود آن او را ترک کرده رد نمودند و یوحنا را قبول کردند و حال آنکه اعمال عجیبه بجا نیاورد ایشان اشخاصی را که متابعت والدین خود مینمایند تشبیه فرمود و باید دانست که عمله هائی که طالب کار بودند در میان بازار فراهم میشدند تا هر کسی که خواهد ایشان را کار فرماید چنانکه در این روزها نیز معمول است. ( قاموس کتاب مقدس ):

فرهنگ معین

[ په . ] ( اِ. ) ۱ - محل خرید و فروش کالا. ۲ - نیرنگ ، فریب . ۳ - پیشامد، ماجرا. ۴ - بهانه ، بیهودگی . ۵ - مجازاً ارزش و اعتبار. ، ~ شام کنایه از: شلوغی و ازدحام .

فرهنگ عمید

۱. جای دادوستد و خریدوفروش کالا، محل اجتماع و دادوستد فروشندگان و خریداران.
۲. کوچۀ سرپوشیده که دارای چندین مغازه یا فروشگاه باشد.
* بازار مشترک: (اقتصاد ) جامعۀ اقتصادی به وجودآمده به وسیلۀ چند کشور به منظور تقلیل تعرفۀ گمرکی، اتخاذ سیاست مشترک در امور حمل ونقل، و تقویت مؤسسات اقتصادی.
* بازار مکاره: بازاری که سالی یک بار برای مدت چند روز در محلی تشکیل می شود و از شهرهای مختلف یا از کشورهای دیگر اجناسی برای نمایش یا خریدوفروش به آنجا می آورند.

فرهنگ فارسی

( اسم ) ۱ - محل خرید و فروش کالا و خوراک. ۲ - کوچ. سر پوشیده که از دو سوی دارای دکانها باشد بازارگاه . یا باز خاک . ۱ - قالب آدمی . ۲ - عظمت بشریت. ۳ - رونق امور دنیوی . یا باز مکاره .
دهی از شیراز

دانشنامه عمومی

بازار (آذربایجان). بازار ( به لاتین: Bazar ) یک منطقه مسکونی در جمهوری آذربایجان است که در شهرستان زاقاتالا واقع شده است.
بازار (اقتصاد). بازار به مجموعه ای از خریداران بالقوه و بالفعل یک کالا یا خدمت گفته می شود. از نظر تاریخی، بازار به محلی گفته می شود که خریداران و فروشندگان برای مبادله کالا یا خدمات به آن مراجعه می کنند. اما اقتصاددانان به مجموعه خریداران و فروشندگانی که به خرید و فروش کالا یا خدمات خاصی مبادرت می کنند، بازار می گویند. از دیدگاه بازاریابی، مجموعه خریداران، بازار را تشکیل می دهند. در عین حال، کلمه بازار بعضاً به مجموعه هایی غیر از مشتریان یا خریداران نیز گفته می شود مانند بازار نیروی کار یا بازار رای.
فیلیپ کاتلر، بازار را این گونه تعریف می کند: :
بازار مشتمل بر تمام مشتریان بالقوه ای است که دارای نیاز و خواسته مشترک باشند و برای تامین نیاز و خواسته خود، به انجام مبادله متمایلند و توانایی انجام این کار را نیز دارند.
نظریه های گوناگون شکست بازار، از جمله پیروان کینز معتقدند بازار به تنهایی قادر به ایجاد تعادل های بهینه نیست و شکست بازار را باید با نظارت ها و دخالت های دولت جبران کرد.
با این حال پیروان مکتب اتریش همچون هایک معتقدند بازار یک نظم خودجوش و قاعده - محور همانند زبان است که حیثیت وجودی مستقل از آن خود ندارد و به اعتبار رعایت برخی قواعد کلی شکل گرفته و منشا اثر در روابط میان انسان ها می شود. همان طور که هیچ زبانی را به هیچ اتهامی در هیچ دادگاهی نمی توان محکوم کرد، سخن گفتن از تقصیر نظم بازار نیز بی معنی است. البته منظور این نیست که اینگونه نظم ها کامل و بی عیبند بلکه مقصود روشن کردن جایگاه معرفت شناختی آن ها است. هیچ نظمی در عالم انسانی بی عیب و نقص نیست، نظم بازار را نیز نمی توان از این قاعده مستثنا دانست.
از مدافعان نظام بازار آزاد در ایران نیز می توان از دکتر موسی غنی نژاد نام برد که انتقادهای وارد شده بر نظام بازار را این گونه توضیح می دهد: «برخی اقتصاددانان بر این رای هستند که بازار آزاد ( لسه فر ) در همه شرایط به نحو مطلوب عمل نمی کند و برای رفع این عیب تصمیمات اداری - دولتی خارج از نظام بازار ضرورت دارد. مصداق هایی که در این خصوص ذکر می شود ازقبیل نابرابری در توزیع درآمد و ثروت یا آثار خارجی منفی ناشی از آلوده کردن محیط زیست و غیره، مباحث زیادی را در محافل آکادمیک دامن زده است. بدون وارد شدن در جزئیات این مباحث پیچیده فقط اشاره می کنیم که شکست بازار الزاماً و همیشه به این معنی نیست که راه حل جایگزین بهتر است. تجربه دولتی سازی دهه های پس از جنگ دوم جهانی نشان داد که شکست دولت در بسیاری از موارد بدتر از شکست بازار بوده است. درباره بحران مالی اخیر نیز می توان گفت که مسئله اساساً ریشه در دولت و تصمیمات سیاسی دارد. »
بازار (فیلم). بازار ( به هندی: Baazaar ) فیلمی محصول سال ۲۰۱۸ و به کارگردانی گاراو کی. چاوالا است. در این فیلم بازیگرانی همچون سیف علی خان، رادیکا آپته، چیترانگادا سینگ، دنزل اسمیت، روهان مهرا ایفای نقش کرده اند.
بازار (فیلم ۱۹۸۳). بازار ( به هندی: Mandi ) فیلمی محصول سال ۱۹۸۳ و به کارگردانی شیام بنگال است. در این فیلم بازیگرانی همچون اسمیتا پاتیل، نصیرالدین شاه، کولبوشان کارباندا، شبانه اعظمی، آمریش پوری، اوم پوری، سعید جعفری، آنو کاپور، ساتیش کایشیک، پانکاج کاپور، راتنا پاتک ایفای نقش کرده اند.

دانشنامه آزاد فارسی

در شهرهای قدیم ایران، مجموعه ای متشکل از انواع مراکز عمومی شهری، و واحدهای تولیدی و تجاری، که ستون فقرات شهر را تشکیل می دهد. کارگاه های تولیدی و مراکز عمده فروشی و خرده فروشی، فضاهای اصلی بازارند، که بناهایی همچون مسجد، مدرسه، و حمّام در کنار آن ها قرار دارند. بازار غالباً در کنار مسجد جامع شهر قرار داشته است. بازار نوعی مجموعۀ خوشه وار درون شهری است، که در شهرهای سنّتی ایران، محورِ مهم زیستی بوده، و در پیوند با سایر عناصر اصلی شهر سنّتی، اساس شهر را تشکیل می داده است. پیکرۀ کالبدی و فضایی بازار ایرانی، اندام های معماری متنوّعی را دربر می گیرد که در پیوند و تنیدگی با هم، وجوه و مقیاس های مختلف اجرای امور اقتصادی، تجاری، و فرهنگی شهر را ممکن می ساخته اند. بناهای اصلی در بازار سنّتی بر چند نوع اند: راسته، سرا، کاروان سرا، تیمچه و دالان بازار. راستۀ بازار نظامی خطی دارد؛ گاهی بازار بیش از یک راسته دارد، و گاه راسته ها یکدیگر را قطع می کنند. در شهرهای حاشیۀ کویر، بیشتر بخش ها، ازجمله محور اصلی، سرپوشیده اند، فضاهای باز به صحن کاروان سراها و سراها، و گاهی تکیه ها منحصر می شوند، و در برخی قسمت ها فضاهایی نیمه باز وجود دارد. لیکن در مناطق مرطوبِ شمالی و جنوبی، بازار غالباً به صورت محوری روباز، همچون خیابانی با دکان هایی در دوسو دیده می شود. بازار در شهرهای سنّتی ایران، علاوه بر عملکرد کلّیِ تجاری، کانونی اجتماعی با نقشِ فرهنگی و گاه سیاسی نیز برشمرده می شود، و در بسیاری از تحوّلات تاریخی، به منزلۀ نهادی اجتماعی تأثیرگذار است. علاوه بر بازارهای مفصّل و شاخص شهرهای سنّتی ایران، در برخی از مناطق، بازارهای کوچک غیردائمی، و بازارچه های محلّی نیز وجود دارد. از بازارهای مهم ایران، بازار اصفهان، تبریز، کاشان، شیراز، کرمان، و تهران درخور ذکرند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] بازار یا همان سوق مکان داد و ستد کالا است. از آن در بابهای طهارت، صلات و تجارت سخن رفته است.
بازار به اعتبار بازرگانانی که در آن به تجارت اشتغال دارند به دو بخش تقسیم می شود:الف: بازار مسلمانانب: بازار غیر مسلمان.
← بازار مسلمانان
مستحب است بازاری هنگام ورود به بازار دعاهای وارد شده در این زمینه را بخواند.
مکروهات در بازار
داخل شدن به بازار پیش از همه و خارج شدن از آن پس از همه و نیز گشتن در بازارها مکروه است.
نماز در بازار
...
[ویکی فقه] بازار (ابهام زدایی). واژه بازار ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • بازار (فقه)، بازار یا همان سوق مکان داد و ستد کالا• بازار (صدر اسلام)، بازارهای صدر اسلام و بیان ویژگی های بازار اسلامی
...
[ویکی فقه] بازار (صدر اسلام). بازار مکان و یا موقعیتی است که در آن، خریداران و فروشندگان، کالاها و خدمات و منابع را خرید و فروش می کنند. برای هر کالا، خدمت یا منبعی که در اقتصاد خرید و فروش می شود، بازاری وجود دارد.در دوران جاهلیت بازارها به صورت فصلی و موسمی تشکیل می شد. برخی از این بازارها در دوران صدر اسلام نیز باقی بودند. در این دوران بازارها عمدتا در کنار مسجد و دارالاماره ساخته می شد و امنیت آن بر عهده دولت بود. از جمله وظایف متولیان بازار می توان به جلوگیری از احتکار، کم فروشی و فروش کالاهای حرام، جلوگیری از تجاوز به حریم بازار، نظارت بر کیفیت کالاها و موارد دیگر اشاره کرد.در اسلام برای بازار مطلوب اصول و اخلاقی وجود دارد که خریداران و فروشندگان باید به این اخلاق و اصول پایبند باشند. داشتن اطلاعات کافی، ثبات عرضه کالا، هزینه کم عقد قرارداد، امنیت بازار و ... از جمله مقولاتی است که کارکرد یک بازار با آن سنجیده می شود.
بازار مکان و یا موقعیتی است که در آن، خریداران و فروشندگان، کالاها و خدمات و منابع را خرید و فروش می کنند. برای هر کالا، خدمت یا منبعی که در اقتصاد خرید و فروش می شود، بازاری وجود دارد.
سالواتوره، دومینیک، تئوری و مسائل اقتصاد خرد، ص۱۰، حسن سبحانی، تهران، نی، ششم، ۱۳۷۲.
مرکز تجارت و خرید و فروش اعراب جاهلی بازارهایی بود که فصلی و موسمی تشکیل می شد. اعراب از دور و نزدیک به آنجا می آمدند و به داد و ستد می پرداختند.
غفاری، هادی، نظام اقتصادی صدر اسلام، ص۱۶۶، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور، ۱۳۸۶.
۱) بازار، غالباً در کنار مسجد و دارالاماره بنا شده بود، که این خود نشانه ارتباط وثیق این مراکز با یکدیگر است. برای نمونه، مساجد جامع بصره، کوفه و سامرا در کنار بازار قرار داشتند.۲) از روایات استفاده می شود که در زمان امیرالمؤمنین (علیه السّلام) کوفه، بازارهایی داشت که در آن ها اتاق هایی برای خرید و فروش ساخته و آماده شده بود و امنیت آن ها را دولت تامین می کرد. البته در کنار این نوع بازار، بازارهای دیگری نیز وجود داشت که هرکسی می توانست بساط خود را پهن کند و به خرید و فروش بپردازد.در این نوع بازار، فروشندگان، مکان خاصی نداشتند و آن کس که زودتر وارد بازار می شد، می توانست مکانی را که بهتر می دید، برای خود انتخاب کند و تا شبِ آن روز نیز، کسی حق ممانعت از او را نداشت و هیچ کس نمی توانست جای وی را تصاحب کند. امام علی (علیه السّلام) در حدیثی می فرماید: «بازار مسلمانان مانند مسجد آنان است؛ کسی که در مکانی از بازار پیشی گیرد، تا شب از دیگران به آن مکان سزاوارتر است.»
کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۵، ص۱۵۵، تصحیح علی اکبر غفاری، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۵.
...
[ویکی فقه] بازار (فقه). بازار یا همان سوق مکان داد و ستد کالا است. از آن در بابهای طهارت، صلات و تجارت سخن رفته است.
بازار به اعتبار بازرگانانی که در آن به تجارت اشتغال دارند به دو بخش تقسیم می شود:الف: بازار مسلمانانب: بازار غیر مسلمان.
← بازار مسلمانان
مستحب است بازاری هنگام ورود به بازار دعاهای وارد شده در این زمینه را بخواند.
جواهر الکلام، ج۲۲، ص۴۵۲.
داخل شدن به بازار پیش از همه و خارج شدن از آن پس از همه
جواهر الکلام، ج۲۲، ص۴۵۶.
...
[ویکی فقه] بازار (قرآن). بازار، محل خرید و فروش کالا و خوراک است و مکان داد و ستد کالا است که از آن در بابهای طهارت ، صلاة و تجارت سخن رفته است.
بازار به اعتبار بازرگانانی که در آن به تجارت اشتغال دارند به دو بخش تقسیم می شود.
← بازار مسلمانان
مستحب است بازاری هنگام ورود به بازار دعاهای وارد شده در این زمینه را بخواند. داخل شدن به بازار پیش از همه و خارج شدن از آن پس از همه و نیز گشتن در بازارها مکروه است. نماز خواندن در مسجد بازار همچون دیگر مساجد مستحب است؛ لیکن فضیلت آن نسبت به مساجد دیگر، مانند مسجد جامع و مسجد محل کمتر می باشد.
بازار آزاد
بازار غیر رسمی: عنوان بازار آزاد در برابر بازار رسمی به بازاری گفته می شود که در آن، قیمتها از طرف دولت یا سازمانهای وابسته هدایت و نظارت نمی شود؛ بلکه داد و ستد با رضایت طرفین خواهد بود و به تبع نوسان عرضه و تقاضای کالا در چنین بازاری، قیمتها نیز دستخوش نوسان است. فروختن کالای خریداری شده از بازار رسمی به بهایی بیشتر در بازار آزاد ـ به شرط مخالف نبودن با مقررات دولت اسلامی ـ جایز است. مواد غذایی و غیر آن که از بازار رسمی تهیه می شود اگر در پایان سال خمسی چیزی از آن باقی بماند، باید به قیمت بازار آزاد محاسبه و خمس آن پرداخت شود.در پرداخت زکات فطره قیمت جنس بر اساس بازار آزاد محاسبه می گردد. در این مدخل از واژه « سوق » و « تجارة » استفاده شده است.

ویکی واژه

محل خرید و فروش کالا و خوراک و پوشاک. جای بازرگانی. مغازه. دکان.
نیرنگ، فریب.
پیشامد، ماجرا.
بهانه، بیهودگی.
مجازاً ارزش و اعتبار. بازار شام کنایه از: شلوغی و ازدحام.