جلال الدین حسین بخاری، ملقب به مخدوم جهانیان، یکی از عارفان بزرگ و مشهور طریقت سهروردیه در هندوستان بود. او در قرن هفتم هجری (معادل با قرن سیزدهم میلادی) زندگی می‌کرد و تأثیرات عمیقی بر عرفان اسلامی و فرهنگ هندی گذاشت.
زادگاه و خانواده:
جلال الدین حسین بخاری در بخارا به دنیا آمد. این منطقه به عنوان یکی از مراکز مهم فرهنگی و علمی در تاریخ اسلام شناخته می‌شود.
سفرها و اقامت‌ها:
او به سفرهای طولانی در جهان اسلام پرداخت و به کشورهای مختلفی از جمله مکه، مدینه، مصر، شام، یمن، لبنان، بیت‌المقدس، بصره، و دیگر نقاط سفر کرد. این سفرها نه تنها به او امکان آشنایی با فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف را داد، بلکه به گسترش عرفان و تصوف در مناطق مختلف نیز کمک کرد. وی هفت سال در مکه و مدینه اقامت داشت که این مدت به او فرصتی برای تعمق در معارف اسلامی و عرفانی داد.
لقب‌ها و عناوین:
او به دلیل سفرهای گسترده‌اش و تأثیرش بر عرفان اسلامی، لقب «جهانیان جهانگشت» را به خود اختصاص داد.
عرفان و تصوف:
جلال الدین حسین بخاری از عارفان طریقت سهروردیه بود و به ترویج اصول عرفانی و تصوف در میان پیروانش پرداخت. او بر این باور بود که هر فرد باید از آموزه‌های مختلف عارفان و بزرگان استفاده کند و نباید تنها به یک مرشد اکتفا کند.
سفرنامه مخدوم جهانیان:
او ماجرای سفرهایش را در کتابی به نام سفرنامه مخدوم جهانیان ثبت کرده است. این اثر نه تنها به عنوان یک سفرنامه، بلکه به عنوان یک منبع ارزشمند برای درک عرفان و فرهنگ اسلامی نیز شناخته می‌شود.
نقش در تاریخ:
جلال الدین حسین بخاری با شاهان دودمان تغلق‌شاهیان در هند ارتباط نزدیکی داشت و توصیه‌های او به شخص شاهان انجام می‌پذیرفت. این ارتباط نشان‌دهنده تأثیر او بر سیاست و فرهنگ زمانه‌اش بود.