واژهٔ اِقتِباب مصدری است از ریشهٔ عربی که در زبان و ادبیات فارسی نیز با حفظ ساختار و معنی اصلی خود به‌کار رفته است. بر پایهٔ منابع معتبر لغوی همچون منتهی‌الارب و ناظم‌الاطباء، این واژه به‌معنای برگزیدن و گزینش کردن است و در بافت‌های زبانی و ادبی، بر عمل انتخاب آگاهانه و گزیده‌گرفتن چیزی یا کسی دلالت دارد. این اصطلاح، اگرچه ریشه در زبان عربی دارد، اما در متون فارسی و در حوزه‌های گوناگونی چون نقد ادبی، تاریخ‌نگاری و علوم اسلامی به‌ویژه در بیان گزینش روایات و احادیث، کاربرد یافته است.
در حوزهٔ ادبیات و علوم انسانی، اقتباس اغلب به فرایند گرفتن و برگزیدن بخش‌هایی از یک اثرِ پیشین برای خلق اثری تازه اطلاق می‌شود. این مفهوم، افزون بر معنی اصلی خود، در گذر زمان گسترش یافته و در عرصه‌هایی مانند سینما، نمایش‌نامه‌نویسی و هنرهای تجسمی نیز به‌کار می‌رود. در این زمینه‌ها، اقتباس نه تنها به معنای انتخاب، که به‌عنوان گونه‌ای از آفرینش هنری شناخته می‌شود که در آن، اثر الهام‌بخش با حفظ هستهٔ اصلی، در قالبی تازه و متناسب با شرایط و رسانهٔ جدید بازآفرینی می‌شود.
از دیدگاه زبانی و نگارشی، توجه به این نکته ضروری است که این واژه، بر اساس قواعد فارسی‌نویسی، به‌شکل اِقتِباب و با استفاده از نیم‌فاصله میان اِق و تباب نوشته می‌شود تا تلفظ و خوانش درست آن حفظ گردد. رعایت این اصول در نوشتار، نه تنها به درستی انتقال معنا کمک می‌کند، بلکه نشان‌دهندهٔ پایبندی به معیارهای استاندارد زبان فارسی است. بنابراین، کاربرد دقیق این قبیل واژه‌ها در متون رسمی و علمی، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است.
