خانه در اسیای میانه و چین

خانه‌ها در آسیای میانه و چین پیشینه‌ای کهن دارند. شواهد باستان‌شناسی در غار اگزی‌کیچیک تاجیکستان، از جمله اجاق‌های پخت‌وپز، نشان‌دهنده سکونت انسان در دوره پارینه‌سنگی است. در دوره نوسنگی، خانه‌های مستطیل‌شکل با کف گچ‌اندود در تپه جیتون شمال عشق‌آباد ساخته شدند که دیوارهایی از قطعات گِلی استوانه‌ای و سپس خشت‌های مستطیلی داشتند. این سبک معماری تا دوره مس نیز تداوم یافت. در دوره برنز، خانه‌های گِرد خشتی در برخی مناطق آسیای میانه رواج داشت، درحالی‌که در ترکمنستان خانه‌های بزرگِ دوازده تا پانزده‌اتاقه متعلق به خانواده‌های خویشاوند به‌دست آمده است.

از هزاره دوم پیش از میلاد در تاجیکستان، خانه‌های تخم‌مرغی‌شکل با تزیینات سنگی و همچنین خانه‌هایی با گلِ آمیخته به کاه و خاشاک و با استفاده از رنگ‌های زرد، سرخ و خاکستری ساخته شد. در همین دوره، ساکنان قزاقستان در غارها، کلبه‌ها و سرپناه‌های ساده زندگی می‌کردند. بقایای خانه‌ای در قلعه میر تاجیکستان متعلق به سده‌های هفتم یا ششم پیش از میلاد و نیز حفاری‌های مرو، بخارا و خوارزم نشان از آبادی‌های پرجمعیت در نیمه نخست هزاره اول پیش از میلاد دارد. در خوارزم، کلبه‌های وسیعی با مساحت نزدیک به سیصد مترمربع، مسکن گروه‌های خانوادگی صدنفره بود.

در دوره‌های بعد، خانه‌های یونانیان ساکن در آسیای میانه دارای حیاط مرکزی بودند که بخش‌هایی مانند آشپزخانه و حمام پیرامون آن ساخته می‌شد. این الگو جایگزین شیوه قدیمی‌تری شد که در آن حیاط در جلوی خانه قرار داشت. اتاق‌های نشیمن این خانه‌ها با راهروهایی با طاق نعل‌اسبی احاطه می‌شد. در سده‌های دوم و اول پیش از میلاد، معماران آسیای میانه بر خانه‌های محکم و بناهای حکومتی طاق‌هایی در اندازه‌های مختلف می‌ساختند که نشان‌دهنده پیشرفت فنی و هنری آنان در عصر برنز و دوران‌های پس از آن است.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] خانه در آسیای میانه و چین. سابقه سکونت در آسیای میانه، شامل تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، قرقیزستان و قزاقستان به پیش از تاریخ می رسد.
در غار اگزی ـ کیچیک در تاجیکستان، آثار مکشوفه در ۱۳۵۸ش/۱۹۷۹، همچون اجاق های پخت و پز، نشان دهنده سکونت در دوره پارینه سنگی است. غارهای مسکونی این دوره نقاشی شده اند. از دوره نوسنگی در تپه جیتون در شمال عشق آباد، خانه هایی مستطیل شکل با اجاقی درون دیوار و کف گچ اندود باقی مانده است.ساخت این خانه ها که دیوارهایی از قطعات گِلی استوانه ای و سپس خشت های مستطیلی دارد، تا دوره مس ادامه داشته است. این خانه ها کوچک و متشکل از یک اتاق با مساحت بیست مترمربع است. در دوره برنز در بعضی مناطق آسیای میانه، اهالی در خانه های گردِ ساخته شده با خشت سکونت داشته اند و در ترکمنستان نیز، خانه های بزرگ با دوازده تا پانزده اتاق، متعلق به چند خانواده خویشاوند، به دست آمده است. از هزاره دوم پیش از میلاد در تاجیکستان، خانه های تخم مرغی شکل با سنگ های تزیینی به دست آمده و خانه های بعدی با گل و خاک زرد و سرخ و خاکستری ساخته شده اند. گل که معمولا کاه و خار و خاشاک به آن اضافه می شد، در چینه کاری استفاده می گردید یا به شکل قالب های خشتی چهار گوش در بنا به کار می رفت. در دوره برنز، ساکنان قزاقستان در غارها، کلبه ها و انواع سرپناه های ساده زندگی می کردند. در تاجیکستان در محل قلعه میر، بقایای خانه ای متعلق به قرون هفتم یا ششم پیش از میلاد به دست آمده است. حفاری های مرو و بخارا و خوارزم نیز بر وجود آبادی های پر جمعیت در نیمه اول هزاره اول پیش از میلاد دلالت دارد. در دوره نوسنگی در خوارزم، کلبه های وسیع با مساحتی نزدیک به سیصد مترمربع، مسکن گروه های خانوادگی وسیع صد نفره بوده است. در همین دوره در آسیای میانه، خانه های یونانیانِ ساکن در این منطقه دارای حیاطی مرکزی بود که قسمت های دیگر مانند آشپزخانه و حمام اطراف آن ساخته می شد. این شیوه جایگزین روشی گردید که در آن، حیاط بیرونی در جلوی خانه قرار داشت. اطراف اتاق نشیمن این خانه ها راهرویی با طاق نعل اسبی وجود داشت. در قرون دوم و اول پیش از میلاد، معماران آسیای میانه بر خانه های محکم و بناهای حکومتی طاق هایی در اندازه های مختلف بنا می کردند.
معماری خانه قبل از اسلام
در معماری قبل از اسلام آسیای میانه، در شالوده بنا قطعات سنگی به کار می رفت. دیوارها، ستون ها و طاقچه ها با خشت و سقف و بعضی جرزها با قطعات بزرگ چوبی ساخته می شدند. خانه های متمولان نقشه ای مستطیل داشت و به ویژه در آبادیهای تاجیکستان امروزی، اتاق های کوچک در اطراف و آب نمایی در مرکز حیاط تعبیه می شد. دیوارها معمولا با گچ پوشیده و اغلب نقاشی می شد. موضوعات نقاشی نیز بیش تر مذهبی و افسانه ای یا غیردینی بود. معماری قدیم آسیای میانه تحت تأثیر ایران و یونان بوده است. به گفته کلاویخو، در این دوره در کنار ساخت خانه های دائمی با مصالح مقاوم، از چادرهای مجلل نیز برای سکونت های موقت به خصوص هنگام جشن و مهمانی استفاده می شد. این چادرها چهارگوش با سقف معمولا گنبدی بودند که روی تیرهای چوبی قرار می گرفتند و درون آن ها به قسمت های مختلفی تقسیم می شد. جنس آن ها از مواد گران بهایی همچون پارچه های مخمل و ابریشم منقوش بود و حتی پنجره در دیوارهای آن تعبیه می گردید.
خانه های سنتی
خانه های سنّتی آسیای میانه دارای سقف های مسطح، تزیینات کم در نمای بیرونی، درهای کنده کاری شده، گچ کاری روی دیوارهای داخلی اتاق ها و بالای رواق دور حیاط است و پنجره ندارد. در این خانه ها، اتاق هایی دور حیاط داخلی ساخته شده که دیوارهای آن ها خشتی و بلند و ورودی آن ها مشترک است. تا اواسط قرن چهاردهم/ بیستم، در هر یک از این خانه ها سه تا چهار نسل زندگی می کردند. گرچه بیش تر اوقات در کنار و پشت این خانه ها، منازل دیگری برای سایر اعضای خانواده های گسترده ساخته می شده است. این روش در بسیاری از نواحی شهری خوقند، خجند، اُش/ اچ، بخارا و سمرقند رایج بوده و هنوز نیز در محلات قدیمی شهرها و روستاهای قسمت های جنوبی آسیای میانه دیده می شود. خانه های سنّتی به قسمت های زنانه و مردانه تقسیم می شده و هنوز نیز این رسم در بعضی مناطق تاجیکستان و ازبکستان جاری است. قسمت مشترکی نیز وجود داشته که محل ملاقات اعضای خانواده با همدیگر یا مهمانان بوده است. ثروتمندان نیز برای هر کدام از زنان خانه اتاقی مجزا فراهم می کردند. دیوارهای این خانه ها معمولا بلند و در مناطقی چون ازبکستان کنگره دار و بدون پنجره، با درهای بزرگ چوبی منبت کاری شده است.
ساختار خانه ها
...

جمله سازی با خانه در اسیای میانه و چین

دوستان این خاکدان چون من ندارد دیگری خانه در زیر زمین بنیاد و نقش پا دری
زین خراب آباد وحشت خیمه برخواهیم کند خانه در کوی خرابات مغان خواهیم کرد
شوخی عشق به بازار دوانده است مرا خانه در سنگ اگر همچو شرر داشته ام
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم
فال عشق فال عشق فال ماهجونگ فال ماهجونگ فال چای فال چای فال ماهجونگ فال ماهجونگ