علامت دستی در صنعت حمل‌ونقل ریلی به نوعی علامت گفته می‌شود که به‌صورت دستی توسط فردی مانند مسئول ایستگاه، مأمور تنظیم حرکت یا کارگر راه‌آهن، به راننده قطار یا راهبر داده می‌شود. این علامت‌ها در شرایطی استفاده می‌شوند که سیستم‌های خودکار یا علائم ثابت کافی نباشند، یا زمانی که عملیات خاصی مانند تنظیم حرکت قطار یا جابه‌جایی واگن‌ها در محدوده ایستگاه یا مسیرهای جانبی در حال انجام است.
ابزارهای مورد استفاده:
پرچم (معمولاً قرمز یا سبز) در روز.
چراغ یا فانوس در شب یا در شرایط کم‌نور.
گاهی اوقات از حرکات دست بدون ابزار هم استفاده می‌شود.
شرایط استفاده:
در هنگام عملیات شانتینگ (Shunting Movements) یا جابه‌جایی واگن‌ها.
در موارد اضطراری یا شرایطی که علائم الکتریکی یا خودکار در دسترس نباشند.
برای هدایت قطارها در ایستگاه‌ها یا خطوط فرعی.
انواع علامت‌های دستی:
توقف: معمولاً با تکان دادن پرچم قرمز یا چراغ قرمز.
حرکت به جلو: حرکت پرچم یا چراغ سبز به سمت جلو.
حرکت به عقب: حرکت پرچم یا چراغ به سمت عقب.
کاهش سرعت: حرکت پرچم یا چراغ به‌صورت دایره‌ای یا حرکات خاص دیگر.