مناظره، که به معنای استدلال تعاملی و رسمی است، یک روش نمایشمحور برای بحث و تبادل نظر به شمار میآید. این فرآیند شامل قوانین مشخصی است که در مباحثهها رعایت میشود. در زبان فارسی، به معنای همفکری و بررسی حقیقت و ماهیت موضوعی خاص است. این فرآیند شامل گفتمانهای رسمی، بحثها و سخنرانیهای شفاهی درباره یک یا چند موضوع خاص است و معمولاً با حضور ناظران و مخاطبان برگزار میشود. در این مباحثهها، استدلالهایی برای دیدگاههای متضاد ارائه میشود. در طول تاریخ در مکانهای عمومی، دانشگاهها، سالنهای مناظره، قهوهخانهها، مسابقات و مجالس قانونگذاری برگزار شدهاند. این بحثها بر اصول منطقی، دقت واقعی و جذابیت احساسی برای مخاطبان تأکید دارند. همچنین، اشکال مدرن مناظرههای رقابتی شامل قوانینی برای شرکتکنندگان است که به بحث و تصمیمگیری درباره چارچوب مناظرات و نحوه داوری آنها میپردازد. یکی از جنبههای مهم ارتباطات است. در این فرآیند، هر یک از طرفین باید موضع خود را مشخص کرده و در تلاش برای اثبات نظر خود و رد نظر حریف باشند. بنابراین، آشنایی با آداب آن برای غلبه بر رقیب بسیار حیاتی است. اولین و اساسیترین عنصر در مناظره، دستیابی به یک تعریف واضح است؛ به این معنا که باید نسبت به گزاره مطرحشده شناخت دقیقی پیدا کنید و حدود نظر خود را مشخص کنید. بر خلاف مذاکره که بر منافع تمرکز دارد، در این مفهوم بر مواضع تأکید میشود. هر طرف سعی میکند دیگری را به فضای نظری خود وارد کرده و نظر خود را به کرسی بنشاند.

مناظره
لغت نامه دهخدا
مناظره. [ م ُ ظَ / ظِ رَ / رِ ] ( از ع، اِمص ) با هم نظر کردن یعنی فکر کردن در حقیقت و ماهیت چیزی. با هم بحث کردن. ( غیاث ). مجادله و نزاع با همدیگر و بحث با یکدیگر در حقیقت و ماهیت چیزی. ( ناظم الاطباء ). مناظرة. با هم جواب و سؤال کردن. مباحثه. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ): افشین با بودلف در مناظره و سیاف منتظر که بگوید تا سرش بیندازد. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 171 ). با قدرخان سخن عقد و عهد گفته آمده است و رسولان رفته اند و در مناظره اند. ( تاریخ بیهقی ایضاً ص 284 ). پس از مناظره بسیار قرار گرفت که امیر بر جانب بست رود. ( تاریخ بیهقی ایضاً ص 512 ). دو سه روز در این مناظره بودند تا با رسولان قرار گرفت جواب نامه و پیغام بدادند. ( تاریخ بیهقی ایضاً ص 515 )
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
فرهنگ فارسی
۱ - ( مصدر ) مباحثه و مجادله کردن ستیهیدن. ۲ - مانند شدن ۳ - ( اسم ) مباحثه و مجادله: [ اکنون چون چنین میخواهی ساخته باش این مناظره و منافره را... ] ( جوامع الحکایات ۹۷: ۱ ) جمع مناظرات توضیح عبارتست از توجه متخاصمین در اثبات نظر خود در مورد حکمی از احکام و نسبتی از نسبتها برای آشکار کردن حق و صواب.
دانشنامه عمومی
مناظره در لغت به معنی با هم نظر کردن، فکر کردن در حقیقت و ماهیت چیزی است. در واقع به مجادله و نزاع با همدیگر و بحث با یکدیگر در حقیقت و ماهیت چیزی مناظره گویند. مناظره استفاده از فنون جدل بر پایهٔ مقدمات مشهور مناظراتی است که معمولاً با استفاده از ابزار سؤال و جواب ایجاد می شود و سائل یا مجیب هر یک در موقعیت مورد نظر خود باید با احکام مناظراتی از تنگنای جدل خارج شوند.
به نوشتهٔ هرودوت در سال ۵۳۱ پیش از میلاد، پس از قتل بردیای دروغین، هفت تن از بزرگان ایران، برای شکل حکومتی آیندهٔ ایران به مناظره نشستند. در مناظره ای که میان بزرگان ایران شکل گرفت اوتان، نظامی مردمسالارانه بر پایهٔ دموکراسی را پیشنهاد کرد و دیگر انواع حکومتی را به چالش کشید. در مقابل مگابیزوس در دفاع از الیگارشی سخن گفت. اما داریوش بزرگ با دفاع از نظام سلطنتی، آن را بهترین نوع حکومت دانست. چهار مرد دیگر نیز طرف داریوش را گرفتند. در نهایت این مناظره به نفع داریوش به پایان رسید و او به شاهنشاهی رسید.
ایسوکراتس که در سال ۴۳۶ پیش از میلاد زاده شد، به مناظرهٔ آزاد بسیار اهمیت می داد.
سقراط در سال ۴۳۹ پیش از میلاد یکی از اولین سخنرانی های بزرگ را در دفاع از خود بیان می دارد. اجتماع آتنیان که نتوانسته بودند پاسخش دهند وی را به مرگ محکوم می کنند، چراکه با او موافق نبودند.
با برخاستن امپراتوری روم، از افراد برجسته ای که در شکل گیری مناظره و گفتمان اثرگذار بودند می توان اشاره کرد به:
سیسرون ( ۱۰۶ تا ۴۳ پیش از میلاد ) که یک وکیل، فیلسوف و سیاستمدار بود و روش های بازیگری را برای آنکه بتواند سخنوری توانا شود آموخته بود، «De Oratore» را که یک گفتگوی فلسفی یا گفتمان دیدگاه های مخالف توسط دو چهرهٔ مخالف بود، را به نگارش درآورد.
مارکوم کوئنتیلی ( زادهٔ ۳۵ میلادی ) رسالهٔ دوازده جلدی در علوم بلاغی تحت عنوان «Institutio Oratoria» ( ترجمه: تأسیس بلاغی ) را در پیرامون سخنرانی عمومی و مناظره نوشت.
در میان مسلمانان، فن مناظره پس از گسترش علم کلام و فقه پدید آمد، زیرا فقیهان و متکلّمان ناگزیر بودند برای اثبات آراء و عقاید خود استدلال کنند. به همین جهت، با استفاده از منطق ارسطو، به مرور آداب بحث و مناظره را تدوین کردند.
دانشنامه آزاد فارسی
در اصطلاح ادبی، بحث کردن و استدلال کردن دو کس با نظرگاه های مختلف بر سر موضوعی مشخص. غالباً، در پایان مناظره، نظر یکی از آن دو فائق می آید. کهن ترین مناظرۀ ادبیِ یافته شده در ایران، منظومۀ «درخت آسوریک» به زبان پهلوی است که مناظره ای است بین درخت خرما و بز. مناظره در شعر فارسی نیز رواج داشته و قطعۀ «مست و هوشیار» اثر پروین اعتصامی از اشعار معاصر و قطعۀ «چنار و کدوبن» اثر انوری ابیوردی از اشعار کهن را می توان مثال آورد. در شعر نو نیز می توان شعر «در غروبی ابدی» از فروغ فرخزاد را مثال آورد که البته تفاوت هایی در نحوۀ نگرش و نوع استدلال آوردن دو طرفِ مناظره به چشم می خورد. در نثر فارسی نیز نمونه هایی از مناظره وجود دارد. ازجمله جدال سعدی با مدعی و بخش هایی از مقامات حریری.
ویکی واژه
با یکدیگر بحث و گفتگو کردن.
جملاتی از کلمه مناظره
میان این دو دلم نیست حاصلی دیگر مگر مناظره ای کردن و غمی خوردن
گه مناظره در احتجاج و استدلال روان خصم دغل را بزینهار آورد