کلمه «استثنا» به معنای خارج شدن از قاعده یا قانونی است که به طور معمول برای گروهی از افراد یا موارد اعمال میشود. به عبارت دیگر، استثنا به وضعیتی اشاره دارد که در آن یک مورد خاص از قاعده کلی پیروی نمیکند و به نوعی از آن قاعده معاف است.
دلایل استفاده از این اصطلاح
در بسیاری از موارد، شرایط خاص یا نیازهای ویژهای وجود دارد که موجب میشود یک فرد یا مورد خاص از قاعده کلی مستثنی شود. همچنین گاهی اوقات، ویژگیهای خاص یک مورد (مثل سن، وضعیت اجتماعی، یا شرایط خاص) باعث میشود که آن مورد نتواند در چارچوبهای عادی قرار گیرد. از طرفی دیگر ممکن است در برخی مواقع ضرورتهای قانونی یا اخلاقی ایجاب کند که یک مورد از قوانین یا قواعد معمول مستثنی شود.
کاربرد در زندگی روزمره
در زمینههای حقوقی، ممکن است قانونی وجود داشته باشد که برای برخی افراد یا شرایط خاص استثناهایی در نظر بگیرد، مانند استثنا در مالیات برای افراد دارای درآمد کم.
در سیستمهای آموزشی، ممکن است دانشآموزانی که به دلایل خاص (مانند ناتوانیهای جسمی) نیاز به روشهای آموزشی متفاوت داشته باشند، از برخی قوانین یا مقررات مستثنی شوند.
در روابط انسانی، ممکن است برخی افراد به دلیل ارتباطات خاص یا شرایط ویژه، از قواعد اجتماعی معمول مستثنی شوند.
۱. جدا کردن کسی از حکم عمومی: استثنای بازنشستگان از حق بیمه مورد مخالفت قرار گرفت.
۲. (ادبی ) در دستور زبان، خارج کردن چیزی یا کسی از یک حکم عمومی، بیرون کردن چیزی از حکم ماقبل با گفتن کلماتی مانندِ الا، جز، و مگر.
۳. (صفت ) آنچه بیرون از حکم کلی قرار گرفته، استثناشده.
۴. (صفت ) ممتاز، برتر: او بین همکلاسی هایش یک استثنا بود.
۵. [قدیمی] گفتنِ «إن شاءالله» در سخن.
( مصدر ) ۱ - جدا کردن بیرون آوردن خارج کردن. ۲ - بیرون کردن چیزی از حکم ماقبل با ذکر ادواتی مانند: مگر سوای الا بجز: همه آمدند بجز جمشید. ۳ - کلم. ( ان شائ الله ) بر زبان راندن ان شائ الله گفتن: ترک استثنا مرادم قسوتی است نی همین گفتن که گفتن حالتی است ای بسا ناورده استثنا بگفت جان او با جان ایشان بود جفت. ( مثنوی مولوی ) ۴ - ( اسم ) جدایی خروج. جمع: استثنا آت.
[ویکی فقه] استثنا (منطق). استثنا کردن در علم منطق عبارت است از اثبات یا نفی مقدم یا تالی در قیاس شرطی.
استثنا در منطق یعنی اثبات یا نفی مقدم یا تالی در قیاس شرطی.
وجه تسمیه
وجه تسمیه آن این است که در عربی مقدم یا تالی را با قضیه ای که با «لکن» از ادات استثناء آغاز می شود اثبات یا نفی می کنند. «متصله موجبه لزومی را چون استثناء عین مقدم او کنند، منتج عین تالی او باشد».
شیرازی، قطب الدین، درة التاج (منطق)، ص۱۴۲.
۱. ↑ شیرازی، قطب الدین، درة التاج (منطق)، ص۱۴۲.۲. ↑ ابن سینا، حسین بن عبدالله، دانش نامه علائی، ص۸۱.
eccezione
💡 در مورد رفاه عمومی، ریچارد رز در سال ۱۹۸۹ پرسید که آیا شواهد نشان میدهد که آیا ایالات متحده «در حال تبدیل شدن به سایر دولتهای رفاهی با اقتصاد مختلط است یا بهطور فزاینده ای استثنایی.» او در پایان گفت: «در مقایسه با سایر کشورهای صنعتی پیشرفته، آمریکا امروز از نظر کل هزینههای عمومی، در اولویتهای اصلی برنامه و ارزش منافع عمومی استثنایی است.
💡 ساختن آلبوم تقریباً ۵ سال زمان برد. تمامی آهنگها توسط آیومی، تهیه کننده باب مارلت و خوانندگان مربوط به هر آهنگ ساخته شدهاند.(به استثنای آهنگ «فراموشی سیاه» که فقط توسط آیومی و بیلی کورگن ساخته شد)
💡 تا به امروز، نحوه وابستگی واکنش به سطح نتوانسته فرموله شود زیرا هر اثر سطحی کاملاً مختص یک واکنش است. چند طبقهبندی واکنش بر اساس وابستگی سطح آنها پیشنهاد شدهاست اما هنوز هم استثناهای بسیاری وجود دارد که در این طبقهبندیها قرار نمیگیرند.
💡 لیک استثنا و تسبیح خدا ز اعتماد خود بد از ایشان جدا
💡 مدسن همچنین از فردریک داگلاس، یک سیاهپوست برجسته الغا، قبل و در طول جنگ داخلی آمریکا (۱۸۶۱–۱۸۶۵) استناد کرد، که استدلال کرد که ایده استثناگرایی آمریکایی پوچ است زیرا ماهیت ذاتی بردهداری هنوز در آن زمان وجود داشت.
