دانشنامه اسلامی
کتاب با مقدمه چاپ اول و دوم آغاز شده که اعجاز قرآن، سیر اجمالی تصانیف پیرامون قرآن، سابقه چاپ، نسبت این رساله در آن آمده سپس تفصیلی سیوطی و کتابش و مقارنه ای در نسخ، سپس متن «اعجاز القرآن» آمده که سیوطی آیه ۲۵۷ سوره بقره (قسمتی از آیت الکرسی) را از جهت علوم بلاغتی بررسی می کند.
[ویکی فقه] اعجاز القرآن و اسرار التنزیل (سیوطی). «اعجاز القرآن و اسرار التنزیل» مشهور به «فتح الجلیل للعبد الذلیل» تالیف جلال الدین سیوطی سال ۱۰۲۳ ه- ق با تحقیق و شرح عبدالقادر احمد عبدالقادر پیرامون قضایای بلاغتی قرآن است.
کتاب با مقدمه چاپ اول و دوم آغاز شده که اعجاز قرآن، سیر اجمالی تصانیف پیرامون قرآن، سابقه چاپ، نسبت این رساله در آن آمده سپس تفصیلی سیوطی و کتابش و مقارنه ای در نسخ، سپس متن «اعجاز القرآن» آمده که سیوطی آیه ۲۵۷ سوره بقره
بقره/سوره۲، آیه۲۵۷.
به عقیده محقق «اعجاز القرآن» گامی مهم در بررسی و تطبیق قضایای بلاغی قرآن بوسیله تفکر در آیات بوده و شامل اصطلاحات بلاغی علم معانی، بدیع و بیان است و مؤلفش به اختصار اشارات قرآنی علم اصول فقه، فقه، نحو و سلوک را نیز ذکر می کنند. علی رغم زحمت زیادی که سیوطی در جمع آوری این مطالب کشیده، خلط بین علوم بلاغی صورت گرفته، شایسته بود انواع اصطلاحات بدیع و سپس معانی و بیان را بررسی کنند. سیر مطالبشان موهم این است که او علم معانی را از علوم بلاغی نمی داند. بعلاوه تعداد مصطلحات مورد بررسی که بالغ بر ۱۲۰ مورد است با کلام او در ابتدای رساله اش نمی سازد. سیوطی انگیزه اش را استفاه محققین در اسرار نزول دانسته اند و کمتر به توضیح اصطلاحات پرداخته اند.
گزارش محتوا
به نظر ایشان در فقره «آمنوا» و «کفروا» «نور» و «ظلمات» جمع بین ضدین صورت گرفته و بین «الله و طاغوت» ولی و اولیاء، آمنوا و کفروا، من و الی» مقابله است و معتقدند هشت مجاز در «یخرجهم، یخرجونهم، اصحاب النار، ظلمات و نور» وجود دارد و در مفرد آمدن نور و جمع بودن ظلمات، افراد ولی المؤمنین و اولیاء، تفنن و در سه مورد تقدیم و تاخیر است و جمله یخرجهم ویخرجونهم تفسیر ولایت هستند که البته اساتید معانی آنرا استیناف بیانی می گویند. مؤلف پس از ذکر موارد دیگری، قلب در لفظ طاغوت را به نقل از زمخشری بیان کرده اما خود در «البیان فی غریب اعراف القرآن» اعتراضی بر این مطلب دارد.
حصر آیة الکرسی
...
