دانشنامه اسلامی
این رسایل، بدیع ترین و بی سابقه ترین آثاری است که محصول کار گروهی و جمعی در فضای اسلامی و شیعی می باشد. بسیاری عقیده دارند که رسایل إخوان الصفا از جمله نفیس ترین و گران بهاترین تألیفات فلسفی و ارزشمندترین سوغات علمی و قدیمی ترین دائرةالمعارف فکری است که بداعت، ایجاز، روشنی بیان، بلاغت و حکمت را در خود جمع کرده و دربردارنده علوم فلکی، ریاضیات، موسیقی، هندسه، طب، ادبیات، حیوان شناسی، تربیت، اخلاق، شعر و علوم دیگری است که عقل اسلامی، آن را در عصری که فلسفه، گونه ای از کفر و الحاد خوانده می شد، ایجاد نموده است
درباره مؤلف این رسائل اختلاف فراوانی وجود دارد: بعضی، آن را به امام جعفر صادق(ع)؛ برخی، به مسلمة بن قاسم اندلسی (م 353ق)و گروهی، به حکیم ابوالقاسم مجریطی (م 398ق)نسبت داده اند.
حاجی خلیفه معتقد است که مجریطی رسائلی شبیه این رسائل و با همین نام داشته که از آن اثری در دست نیستو بعضی دیگر عقیده دارند که مجریطی این کتاب را از سرزمین مشرق به اندلس برده و به شاگردان خود املا کرده است و به همین جهت، در انتساب کتاب به او اشتباه رخ داده و گروهی از پژوهش گران بر این باورند که آغاز تألیف این کتاب، توسط عبدالله بن محمد بن اسماعیل بن جعفر، از فرزندان امام صادق(ع) و از بزرگان اسماعیلیه بوده و پس از وی فرزندش، احمد بن عبدالله آن را تکمیل کرده است
بعضی با توجیه و تکلّف به جمع این اقوال پراکنده پرداخته اند، اما مشهورتر آن است که این رسائل، حاصل تلاش یک انجمن سرّی از بزرگان اسماعیلیه است که در تعداد اعضا و نام آنها تردید فراوان وجود دارد. به احتمال قوی ابوحیان توحیدی یکی از اعضای این تشکل بوده است
