دانشنامه اسلامی
معنی مَالِ هَـٰذَا ﭐلْکِتَابِ: این چه کتابی است
معنی فَوْرِهِمْ: غلیان و جوشش آنها - جوشش و خروش آنها(عبارت "یَأْتُوکُم مِّن فَوْرِهِمْ هَـٰذَا یُمْدِدْکُمْ رَبُّکُم" یعنی : دشمنان در همین لحظه، جوشان و خروشان بر شما بتازند، پروردگارتان شما را یاری میدهد)
معنی قَرِینُهُ: همراهش (در عبارت " قَالَ قَرِینُهُ هَـٰذَا مَا لَدَیَّ عَتِیدٌ "منظور فرشته همراهش می باشدو در عبارت"قَالَ قَرِینُهُ رَبَّنَا مَا أَطْغَیْتُهُ وَلَکِن کَانَ فِی ضَلَالٍ بَعِیدٍ " منظور شیطان است)
معنی یُمْدِدْکُمْ: تا شما را یاری کند (جزمش به دلیل جواب واقع شدن برای جمله ی قبلی است.عبارت "یَأْتُوکُم مِّن فَوْرِهِمْ هَـٰذَا یُمْدِدْکُمْ رَبُّکُم" یعنی : دشمنان در همین لحظه، جوشان و خروشان بر شما بتازند، پروردگارتان شما را یاری میدهد)
معنی مُقْرِنِینَ: طاقت داران - توانمندان (کلمه مقرنین به معنای مطیقین است چون مصدر اقران به معنای اطاقه است . عبارت "سُبْحانَ ﭐلَّذِی سَخَّرَ لَنَا هَـٰذَا وَمَا کُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ "یعنی :منزه است آن خدایی که این (مرکب ) را برای ما مسخر کرد ، و گر نه ما نمیتوانست...
معنی مَّنسِیّاً: مورد فراموشی واقع شده ازروی بی اعتنایی (کلمه نسی - به فتحه و به کسره نون - بر وزن وتر و وتر ، به معنای هر چیز حقیر و ناچیزی است که باید فراموش شود ، و معنای عبارت "یَا لَیْتَنِی مِتُّ قَبْلَ هَـٰذَا وَکُنتُ نَسْیاً مَّنسِیّاً "یعنی: ای کاش قبل از این...
معنی مَا: نیست ، نه (مانند:مَا هَـٰذَا بَشَراً:این بشر نیست)- با همه ی (مانند :ضَاقَتْ عَلَیْکُمُ ﭐلْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ :زمین با همه ی فراخیش بر آنان تنگ شد) - تا وقتیکه (مانند:وَأَوْصَانِی بِـﭑلصَّلَوٰةِ وَﭐلزَّکَوٰةِ مَا دُمْتُ حَیّاً :مرا سفارش کرده به ن...
ریشه کلمه:
ذا (۲۵۸ بار)ه (۳۵۷۶ بار)هذا (۲۲۵ بار)
اسم اشاره است و با آن بمفرد مذکّر نزدیک اشاره میشود و چون هاءِ تنبیه بر آن داخل شود گویند: هذا. مثل ، تثنیه آن در حال رفع ذان و در نصب و جّر ذین است. ذا گاهی به معنی الّذی میآید و آن در صورتی است که بعد از ما و من استفهام باشد مثل یعنی «مَا الَّذی قال آنِفاً» مثل «مَنْ ذا بِالدّارِ» یعنی کیست آنکه درخانه است و گاهی «مادا» مجموعاً به معنی استفهام میآید در آیاتی نظیر ، ، . احتمال دارد که «ما» موصل و «ذا» صله آن باشد به معنی «یَسْئَلُونَکَ اَیَّ اَلَّذی یُنْفِقُونَ» و احتمال دارد که «ماذا» مجموعاً اسم باشد به معنی اَیّ شیئی، چنانکه طبرسی در ذیل آیه 4 مائده گفته است. در آیاتیکه ذا میان من و الذی واقع شده نحو ، ظاهراً «ذا» در معنای اولی خود است طبرسی در ذیل آیه دوم از فّراء نقل کرده : ذا صله من است و گفتهاند معنی جمله آن است «مَنْ هذَا الَّذی یُقرِضُ اللّهَ» و ذا مبتدا و الّذی خبر آن و هر دو خبر «من» است. و خلاصه تقدیر آن: «مَن هُوَ الَّذی» یا «من هذاَ الَّذی» است.
