باغ

باغ. ( اِ ) بستان. روضه. مشترک است در عربی و فارسی و جمع آن در عربی بیغان است. ( غیاث اللغات ) ( مهذب الاسماء ). گلستان. صاحب آنندراج گوید: از مولوی حبیب اﷲخان شنیده شد که باغ لغت عربی است و بیغان جمع آن... در عرف هندیان به کاف فارسی خوانند و این از توافق لسانین بود - انتهی. محوطه ای که نوعاً محصور است و در آن گل و ریاحین و اشجار مثمر و سبزی آلات و جز آنها غرس و زراعت میکنند. ( ناظم الاطباء ). آبسالان. ( برهان ). بوستان. ج، باغات و این جمع تراشیده فارسی زبانان متعرب است. ( از آنندراج ). در پهلوی: باغ «مناس 269» سغدی: باغ، گیلکی: باک. فریزندی: باک، نطنزی: باگ. سرخه ای و شهمیرزادی: باک. ( حاشیه برهان قاطع چ معین ). حدیقه. ( انجمن آرای ناصری ) ( برهان ). جایی که در اودرختان میوه دار و گل آور باشد. ( هفت قلزم ). عُلجوم؛ باغ بسیاردرخت. ( منتهی الارب ). مَغلوبَه؛ باغ بهم نزدیک و درهم و پیچیده درخت. ( منتهی الارب )

[ویکی فقه] باغ، محوطه ای غالباً محصور، ساخته انسان با بهره گیری از گل و گیاه، درخت، آب و بناهای ویژه که بر قواعد هندسی و باورها مبتنی است. و از آن به مناسبت در باب های خمس، تجارت، مساقات، اجاره، اطعمه و اشربه و احیاء موات سخن رفته است.
واژه: واژه باغ در فارسی میانه و نو به کار رفته است. در فارسی میانه مانوی به صورت b'w و در سغدی به صورت bag به معنای قطعه یا پاره ای از زمین است که مترادف با واژه اوستایی baga و سنسکریت bhaga به معنای بخش، سهم، دارایی و بهره به کار رفته است. baga در ختنی، bag در ارمنی، و baga شکل آرامی شده این واژه در تلمود به معنای زمین مشترک است. کلمه «باغ » در ترکیب های مختلفی به کار رفته است؛ از جمله باغ بدیع به معنی بهشت، باغ سیاوشان و باغ شهریار که نام دو نوا در موسیقی ایرانی است، و نیز باغ شیرین که از الحان باربدی است و بعضی فرهنگ ها آن را لحن چهارم به شمار آورده اند، اما در خسرو و شیرین نظامی سی و یکمین لحن یاد شده است. 
پیشینه
دریافت و باور انسان از باغ به عنوان بهشت و اشاره متون مذهبی به آغاز خلقت آدم و حوّا در باغ بهشت، قدیم ترین نشان اهمیت باغ در روند حیات انسان است. داده های باستان شناختی محوطه چغامامی در عراق (در غربی ترین کوهپایه های زاگرس، نزدیک مرز ایران ) نمایشگر رواج کشاورزی همراه با آبیاری ساده به روش افشان در پیش از هزاره ۶ق م است؛ حدود ۵۰۰۰ق م کانال های جانبی متعددی نیز در این محل ایجاد شده است. اما درباره احداث باغ تا هزاره ۳ق م مدرکی در دست نیست. احتمالاً از اوایل هزاره ۳ق م باغ های سلطنتی در مصر وجود داشته است؛ متون اساطیری و مذهبی سومری نیز در این هزاره اشاره به باغ های معابد در بین النهرین دارند. در منابع به کاخ - باغ هایی در بابل اواخر هزاره ۳ و اوایل هزاره ۲ق م اشاره شده است و پس از آن در متون آشوری میانه از توجه شاه به باغ ها و باغ داری و تلاش برای خو دادن درخت های وارداتی به محیط زیست تازه سخن رفته است. در اوایل هزاره یکم ق م باغ های شاهانه یکی از ویژگی های بیت المقدس بودند؛ همچنین می توان به باغ های شاهانه ای در سرزمین اورارتو اشاره کرد. در واقع در هزاره یکم ق م آشوری ها پدیدآورندگان باغ های یادمانی در خاور نزدیک بودند و گستره شگفت آوری از باغ های سلطنتی پدید آوردند. کشت درخت ها روی سازه های مرتفع در سده ۷ق م در آشورِ نو الهام بخش ابداع طرح های پیچیده تری مانند «باغ های معلق » بابل در اوایل سده ۶ق م شد. یونانیان نیز باغ های زیادی داشتند، اما آن ها باغ های تزیینی را ابداع نکردند، بلکه فقط از بوته ها و درخت ها برای زیبایی معبدها و محوطه اطراف ورزشگاه ها سود می جستند. تنها در دوره رومی ها بود که به ساخت گونه های مختلف باغ به شکل های مجزا یا وابسته به بنا پرداختند و دیوارهای شهر پمپئی را با صحنه های نقاشی بسیار بزرگ شامل درختان، گل ها و جانوران و پرندگان آراستند. رومی ها باغ زینتی نساختند، ولی ساخت باغ های تفریحی بخشی از زندگی آن ها بود و هدف باغبانان احداث ساختار طبیعی جذاب بود.