شرح نهج البلاغه المقتطف من بحارالانوار للعلامه المجلسی

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] کتاب «شرح نهج البلاغة(المجلسی)»، حاوی شرح احادیث«نهج البلاغة» در «بحار الانوار» است که به اهتمام علی انصاریان استخراج و تنظیم شده است.
کتاب، در سه مجلد تنظیم شده است که جلد اول و دوم، مشتمل بر خطبه ها و جلد سوم، مشتمل بر نامه ها و حکمت ها است.
کتاب، با مقدمه ای مشتمل بر مطالبی با عناوین «شروح نهج البلاغة»، «معرفی مختصر بحار الانوار» و «اسلوب علامه مجلسی در شرح نهج البلاغة» آغاز شده است. محقق کتاب، در بخش اول با اشاره به اینکه تا کنون قریب به پانصد کتاب پیرامون «نهج البلاغة» نوشته شده است، تعدادی از شروح این کتاب گران سنگ را ذکر می کند. او می افزاید: کتابی که لازم است به نام آن اشاره شود، «شرح نهج البلاغة» علامه مجلسی است؛ چه بسا این اسم و موضوع نزد پژوهش گران جدید و غریب باشد؛ چرا که می دانیم علامه مجلسی، با وجود اینکه بعضی خطبه ها و نامه های «نهج البلاغة» را ترجمه کرده است، اما کتابی به این نام، مختصر یا مطول، به صورت مستقل تألیف نکرده است. کتاب پیش روی محققین نیز تحقیق موسّعی در کتاب «بحار الانوار» و استخراج شروحی است که علامه مجلسی نوشته است.
محقق کتاب، در بخش دوم مقدمه به این نکته اشاره می کند که «بحار الانوار» به لحاظ کیفیت و کمیت از بزرگ ترین جوامع حدیثی نزد فرق اسلامی است، سپس به مصادر «بحار الانوار» و کیفیت تألیف آن می پردازد و در انتها، از شیوه علامه مجلسی در شرح«نهج البلاغة»، سخن می گوید که به اختصار ارائه می شود:
علامه، پس از نقل قطعه ای از «نهج البلاغة» در موضوع یا فصل مرتبط با آن، به شرح مختصر یا تفصیلی آن می پردازد. در این شروح و در شرح کلمات مشکل یا در بیان مطالب، برای اثبات آنها، گاه براهین و ادله ای را نیز از کتب حدیثی دیگر ذکر می کند. وی، در شرح الفاظ، از مهم ترین کتب لغت عربی مانند: «الصحاح» جوهری، «قاموس اللغة» فیروزآبادی یا «تاج العروس» زبیدی به صورت گسترده استفاده می کند.

جمله سازی با شرح نهج البلاغه المقتطف من بحارالانوار للعلامه المجلسی

435- سنن ابوداود، ج 3، ص 48، كتاب الخراج؛ نسائى، باب قسم الفى ء، ج 2،ص 178؛ شرح نهج البلاغه، ج 4، ص 78.
اما با كمال تاءسف همين شخص كه اين همه از مقام و منزلت حضرت على عليه السلام بحثمى كند و بر حقانيت آن بزرگوار اعتراف مى كند در مقدمه شرح نهج البلاغه اش مىگويد:
152) تاريخ الخلفاء؛ /136، تاريخ الكامل ج 3/3 شرح نهج ابى الحديد ج3/178 و 179 و /180 تاريخ الخميس ج 2/241.
247- رياض النضره، ج 1، ص 218؛ سقيف ابوبكر جوهرى به روايت ابن ابىالحديد در شرح نهج البلاغه، ج 1، ص 132، و ج 6، ص 293؛ تاريخ الخميس، ج 2،،ص 169.
18- كشف الغمه 2/72؛ شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد 10/79؛ ارشاد 138.
375- شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 12 ص 198 + شافى ص 252: سيدمرتضى (ه ).